పొద్దు

పదవ ప్రకరణం

అధికారులు పోలీసు అధిపతి ఇంట సమావేశమై ఒకరినొకరు గమనించుకుని ఈ వచ్చిపడిన కష్టాలతోనూ, మనోవ్యధతోనూ ఎలా చిక్కిపోయినదీ తెలుసుకున్నారు. నిజానికి, ఈ కొత్త గవర్నర్ జనరల్ నియామకమూ, ఈ రెండు హెచ్చరికలూ, ఈ విడ్డూరమైన పుకార్లూ వారి ముఖాలపైన ముద్ర వేసినట్టయింది; వారి కోట్లు బాగా వదులయాయి. అంతా అధ్వాన్నమైపోయింది; అధ్యక్షుడు చిక్కిపోయాడు, మెడికల్ బోర్డు ఇనస్పెక్టరు చిక్కిపోయాడు, ప్రాసిక్యూటరు చిక్కిపోయాడు. సెమ్యోన్‌ ఇవానవిచ్ అనే ఆయన – ఆయన్ను ఇంటిపేరు పెట్టి ఎవరూ పిలిచేవారు కారు, ఆయన చూపుడువేలి కొక ఉంగరం ఉండేది, దాన్ని ఆడవాళ్లకు చూపుతూ ఉండేవాడు – ఆయన కూడా చిక్కిపోయాడు.  కొంచం కూడా చలించని ధైర్యశాలులు కొందరు లేకపోలేదు, వాళ్ళు ఎప్పుడూ ఉంటారు; కానీ వాళ్ళు ఎంతోమంది లేరు – పోస్టు మాస్టరు ఒక్కడే. ఆయన నిండుకుండ లాగా తొణకకుండా ఉండిపోయాడు. ఇలాటి అసందర్భాలు తటస్థపడినప్పుడల్లా ఆయన, “మీ గవర్నరు జనరళ్ళ సంగతి మాకు తెలుసు లెస్తూ! మిమ్మల్ని మూడు నాలుగుసార్లు మార్చేస్తారు. కాని అయ్యా, నేను ముప్ఫై ఏళ్ళుగా ఉన్నట్టే ఉన్నాను” అంటాడు. దానికి అధికార్లు “నీకేం ఇవాన్‌ ఆంద్రేయిచ్, నువు పోస్టాఫీసు చూసుకుంటావు- తపాలా తీసుకుంటావు, పంపిస్తావు; మహాచేస్తే, కోపం వచ్చినప్పుడు పోస్టాఫీసు ఒక గంట ముందే మూస్తావు, టైముదాటి ఇచ్చిన వర్తకుడి ఉత్తరం తీసుకుంటావు లేక పంపగూడని బంగీ పంపేస్తావు- నీ ఉద్యోగం లాటిది చేసేవాడెవడైనా మునీశ్వరుడులాగే ఉంటాడు. కాని సైతాను రోజూ నీవెంటపడి, వద్దుమొర్రో అంటున్నా ముడుపు అంటగడతాడనుకో. నీకు భయమేముందీ? ఒక్కడే కొడుకు; కాని ప్రస్కోవఫ్యదోర్నా దేవుడి వద్ద వరంపొంది; ఒక్క ఏడుకూడా నాగా పెట్టకుండా నాకో ప్రస్కోవ్యనో, పెత్రూష్కనో ఇస్తూనే ఉన్నది; మా స్థితిలో నువుంటే ఇలా మాట్లాడకేం” అంటారు.

అధికార్లు అనేది అదీ; మరీ సైతానును ధిక్కరించడం సాధ్యమా, కాదా అంటే అది నేను చెప్పలేను. ఈ సందర్భంలో జరిగిన సమావేశంలో, ఇంగితమని నలుగురూ దేన్నైతే అంటారో, ఆ ముఖ్యమైన వస్తువు బాగా లోపించింది. చూడగా మనం ప్రాతినిధ్య సంస్థలకు పనికిరామల్లే ఉంది. రైతు సమావేశాలు మొదలుకొని సాంస్కృతిక సమావేశాల వరకూ ప్రతి సమావేశంలోనూ, పైన దక్షతగల నిర్వాహకుడు లేకపోయాడో.., ఎంత డబ్బు కావాలో అంతా అవుతుంది. ఇది ఇలా ఎందుకవుతుందంటే చెప్పడం కష్టం. రష్యనుల మనస్తత్వం ఎలాటిదిగా కనిపిస్తుందంటే, వారు ఏర్పరిచే కమిటీలు వినోదాలూ, విందులూ, జర్మనుల పద్ధతిలో వనవిహారాలూ మాత్రమే జయప్రదంగా నిర్విహించగలవు. అయినప్పటికీ మనం ప్రతిదానికీ ముందుకు వస్తాం. ధర్మకార్యాలకూ, దానాలకూ, ఇంక వేటివేటికో సంఘాలు ఏర్పరచమంటే, వాయువేగంతో వచ్చిపడతాం. ఆశయాలు గొప్పవే కావచ్చు, కాని క్రియ ఉండదు. మనం ఆరంభంలోనే సంతృప్తిచెంది అంతా అయిపోయినట్టు భావించడం మూలాన ఇలా జరుగుతూ ఉండవచ్చు. మాటవరసకి, పేదల సహాయార్ధం ఒక సంఘం ఏర్పాటౌతుంది, మంచి మొత్తమే వసూలవుతుంది, మన మహదాశయాన్ని లోకానికి చాటటం కోసం నగరంలో ఉండే అడ్డమైనవాళ్లకూ విందు ఏర్పాటు చేసి వసూలైన మొత్తంలో సగం ఖర్చుపెట్టేస్తాం. మిగిలినదానిలో నుంచి కమిటీవారి ఉపయోగం నిమిత్తం ఒక బ్రహ్మాండమైన ఇల్లు తీసుకుని, దానికి దానికి చలిమంటల ఏర్పాట్లూ, నౌకర్లూ, చాకర్లూ వగైరా అన్ని హంగులూ అమర్చుతాం; అంతా అయ్యాక పేదలకు పంచడానికి సరిగ్గా అయిదున్నర రూబుళ్ళు మిగుల్తుంది. దీన్ని ఎలా పంచాలనే విషయమై కమిటీ సభ్యుల మధ్య అభిప్రాయభేదాలు వస్తాయి. ప్రతివాడూ తనని నమ్ముకున్న ఎవడో ఒకడి కిమ్మంటాడు.

ఇప్పుడు సమావేశమైన కమిటీ మరొకలాటిది. ఇది పరిస్థితుల ప్రోద్బలంవల్ల ఏర్పడింది. ఇది పేదవాళ్ళ సమస్యా, పైవాళ్ల సమస్యా కాదు, అక్కడ చేరిన అధికార్ల సొంత సమస్య. ఉపద్రవం అందరికీ సమానంగానే వచ్చిపడింది. అందుచేత ఈ సమావేశం మరింత ఐక్యంగానూ, ఐక్యకంఠంగానూ ఉండవలసింది. కాని అలాటిదేమీ జరగలేదు. ఏ సమావేశంలో ఐనా అభిప్రాయభేదాలకు తావుండనే ఉంటుంది, కాని ఇక్కడ చేరినవారిలో ఏ నిర్ణయానికి రావడానికీ శక్తి చాలకపోవడం కూడా కనబడింది, చిత్రం. ఒక పెద్ద మనిషి, చిచీకవ్ దొంగనోట్లు తయారుచేసినవాడే నంటూనే “ఒకవేళ అలాటివాడు కాడేమో” అని కూడా అనేశాడు. మరొకడు, అతను తప్పక గవర్నరు జనరలు ఆఫీసులో పనిచేసేవాడేనని, “అయితే, అలా అని అతని మొహాన రాసిలేదులే” అన్నాడు. అతను మారువేషంలో ఉన్న బందిపోటు అన్న సూచనకు ఏ ఒక్కరూ సమ్మతించలేదు. అతను చూడటానికి ఎంతో పెద్దమనిషిలాగా ఉండటమే గాక, అతని స్వభావం చూస్తే హింసాచర్య చేసేవాడిదిగా లేదని అందరూ ఒప్పుకున్నారు. కొంతసేపుగా దీర్ఘాలోచనలో ఉండిన పోస్టు మాస్టరు, లోపల ఏదో తన్నినట్టుగా ఉన్నట్టుండి, “ఇంతకూ అతనెవరో మీకు తెలుసటర్రా?” అన్నాడు. ఇలా అప్పుడాయన గొంతులో ఏదో ధ్వనించింది; అందరూ ఒక్కసారిగా “ఎవరు?” అని అడిగారు. “అతను మరెవరూ కాదు, కాప్టెన్‌ కపేయ్కిన్‌ ఎవరో కూడా మీకు తెలీదా?” అన్నాడు పోస్టు మాస్టరు.

కాప్టెన్‌ కపేయ్కిన్‌ ఎవరో తమకు తెలియదని అందరూ అన్నారు.

పోస్ట్ మాస్టరు తన పొడుం డబ్బీ కొద్దిగా మాత్రమే తెరచి ఒక పట్టు తీసుకున్నాడు. డబ్బీ పూర్తిగా తెరిస్తే తలా ఒక పట్టూ తీసుకుంటారని భయం; వాళ్ల వేళ్ళు శుభ్రంగా ఉండవని అనుమానం – ఆయన తరచు అనేవాడు; “అయ్యా, తమ వేళ్ళు ఎక్కడెక్కడ తాకాయో చెప్పటానికి వీలు లేదు. నశ్యం  అనేది  మహా శుచి అయిన వస్తువు” ఆయన పొడుం తీస్తూ “కాప్టేన్‌ కపేయ్కిన్‌ కథ మహా విచిత్రమైనది. రొమాన్సు పుస్తకాలు రాసేవాళ్లకు ఎంతో బాగుంటుంది.” అన్నాడు.

ఈ కథను, అంటే రచయితలు ఆకర్షించే మహా విచిత్రమైన రొమన్సును వినాలని తాము కుతూహలపడుతున్నట్టు అందరూ చెప్పగా, పోస్టు మాస్టరు ఇలా ప్రారంభించాడు.

“అయ్యా, 1812 దాడి అనంతరం” – ఆ గదిలో ఒకరుగాక ఆరుగురు ఉన్నప్పటికీ, ఆయన వారిని అలాగే సంబోధించాడు – “1812 దాడి అనంతరం  కాప్టెన్‌ కపేయ్కిన్‌ ను క్షతగాత్రులవెంట యుద్ధరంగం నుండి పంపేశారు. అమిత దురుసు మనిషీ, ఖయాళీ మనిషీ కావటంచేత ఎన్నో రకాల శిక్షలు పొందాడు, నిర్బంధంలో ఉంచబడ్డాడు- అతను చవిచూడని అనుభవం లేదు. క్రాస్నోయలోనో, లైప్‌త్సిగ్ లోనో సరిగా చెప్పలేనుగాని, అతని ఒక చెయ్యి, ఒక కాలు పేలిపోయాయి, ఏమిటనుకున్నారో. ఆ సమయంలో మరి క్షతగాత్రుల కోసం ఎలాటి ఏర్పాట్లూ లేవు. ఆ.. దాన్నేమంటారూ? – క్షతగాత్రుల పెన్‌షన్‌ నిధి తరవాత ఎంతో కాలానికిగాని సాగింది కాదు. తెలుసా? తాను శ్రమచేసి బతకవలసి ఉంటుందని కాప్టెన్‌ కపేయ్కిన్‌ గ్రహించాడు. కాని అతనికి ఉన్నది ఒకే చెయ్యి, తెలిసింది గాదూ! ఎడమచెయ్యి. అతను ఇంటికి, తండ్రివద్దకు వెళ్లాడు; నేను నిన్ను పోషించలేను. నాకే ఇంత రొట్టె తునక దొరకకుండా ఉంది’ అన్నాడు తండ్రి. ఏమనుకున్నారో. అయ్యా అప్పుడు మన కాప్టన్‌ కపేయ్కిన్‌ పీటర్స్‌బర్గ్ వెళ్ళి తాను ఒకవిధంగా తన ప్రాణాన్నీ, రక్తాన్నీ ధారపోశానని అధికారులతో చెప్పి వారివద్ద నుంచి సహాయం ఏదైనా లభిస్తుందేమో చూద్దామని నిశ్చయించుకున్నాడ. అయ్యా, ఇంకేముందీ, అతను ఏదోవిధంగా, సామానుబళ్ల మీదనో, ప్రభుత్వ వాహనాలమీదనో చిట్టచివరకు పీటర్స్‌బర్గ్ చేరుకున్నాడు. అప్పుడు, ఏమిటనుకున్నారో, ఇతనుందే, ఇతని పేరేమిటీ, అదే కాప్టెన్ కపేయ్కిన్‌, రాజధానిలో వచ్చి పడ్డాడు. ఒకవిధంగా అలాటిది ప్రపంచంలో మరెక్కడా లేదన్నమాట: ఒక్కసారిగా అతని ఎదట, ఒకేవిధంగా ఒక కొత్త ప్రపంచం, ఒక జీవిత విధానం, ఒక షహజాదీ వింతగాధ, తెలిసిందిగాదూ, ప్రత్యక్షమయింది. ఒక్కసారిగా, ఏమిటనుకున్నారో – నెవ్‌స్కీ ప్రాస్పెక్ట్, గరోఖవీయా, లితేయినీ; గాలిలో ఏదో గోపురంలాంటిది; వాటి దుంపతెగ వంతెనలు ఏ ఆధారమూ లేకుండానే, తెలిసింది గాదూ, నిలబడతాయి! ఎక్కడన్నా బస సంపాదింతామని చూశాడు; కాని, చచ్చే ఖర్చుతో కూడిన పని. పరదాలూ, తెరలూ, పాడూ, పచ్చిబద్దలూ, తెలిసింది గాదూ, తివాసీలూ – అయ్యా, పర్షియా అనుకోండి!.. ఒకవిధంగా ధనాన్ని కాళ్లకింద మట్టగించడమన్నమాట. వీధులంట పోతుంటే, ముక్కుతో వేలకువేలు పీల్చెయ్యొచ్చు: మరి మన కాప్టన్‌ కపేయ్కిన్‌ వద్ద చూడబోతే యాభై రూబుళ్ళూ, కొద్ది చిల్లరా ఉన్నది… దాంతో ఎస్టేటు కొనటానికున్నదా చెప్పండి. దానికొక నలభైవేలు చేరిస్తే, ఏమన్నా వీలౌతుందేమో, ఫ్రాన్సు రాజును అప్పడిగి తీసుకురావాలి; సరే, అతను ఒక వసతి గృహంలో రోజుకు రూబులిచ్చి బస సంపాదించుకున్నాడు… అక్కడ ఎంతోకాలం ఉండటానికి లేదని అతనికి తెలుసు. ఎవరికి దరఖాస్తు పెట్టుకోవాలో విచారించాడు. “ఎవరికి దరఖాస్తు పెట్టుకుంటావూ? ఉన్నతాధికారులు పీటర్స్‌బర్గ్‌లో లేరు” అని చెప్పారు. వారంతా పారిస్‌లో ఉన్నారు; ఇంకా సైన్యాలు తిరిగి రాలేదు. తెలిసింది కాదూ? కాని ఒక తాత్కాలిక కమిటీ ఉన్నట్టు చెప్పారు; అక్కడికి వెళ్ళి విచారిస్తే, ఏమైనా చెయ్యవచ్చునన్నారు. ‘ఒక విధంగా నేను రక్తం ధారపోశాననీ, ప్రాణాలను ధారపోశాననీ చెబుతాను’ అనుకున్నాడు కపేయ్కిన్‌.

అయ్యా, అందుకని పెందలాడే లేచి, ఎడమచేత్తో గడ్డం దువ్వుకున్నాడు. మంగలి దగ్గరకు పోవడమంటే, ఒకవిధంగా డబ్బు ఖర్చేగద; తన మురికి దుస్తులు వేసుకుని, తన కొయ్యకాలితో, ఏమిటనుకున్నారో, కుంటుకుంటూ కమిటీపెద్ద ఉండేచోటికి బయల్దేరాడు. ‘అల్లదిగో నది ఒడ్డున ఉండే ఇంటో’ అని చెప్పారు. ఏమి ఇల్లులెండి, తెలిసింది గాదూ, కిటికీలకు అద్దాల తలుపులూ, ఏమిటనుకున్నారో, పదేసి అడుగుల వెడల్పుగల నిలువుటద్దాలు, చలవరాళ్ళు, నౌకర్లు, అయ్యా, చూస్తే తల తిరిగిపోయేటట్టున్నది. తలుపుకు ఒకలోహపు పట్టుపిడి ఉన్నది – మహామహుడి కుండవలసినది, దాన్ని తాకాలంటే ముందు దుకాణానికి పరిగెత్తి, తెలిసిందికాదూ, ఇంత సబ్బుకొని, రెండు గంతలసేపు చేతులు కడుక్కోవాలన్నమాట. వాకిలి దగ్గర ద్వారరక్షకుడు, తెలిసిందికాదూ, వాడిచేతిలో ఒక కర్ర, వాడిది జాగీర్దారు మొహం, వాడి మెడపట్టీ బలిసిన కుక్కలాగా ఉంది. ఎలాగో కొయ్యకాలు ఈడ్చుకుంటూ మన కపేయ్కిన్‌ రిసెప్షన్‌ గదిలోకి వెళ్ళి, తన మోచెయ్యి తగిలి ఏ అమెరికన్‌ గిల్టు పింగాణీ కూజా, ఈ ఇండియన్‌ కూజా ఏమైపోతుందోనని ఒదిగి ఒకమూల నిలబడ్డాడు. అతను చాలివచ్చినదాకా వేచి ఉండవలసి వచ్చిందంటూ వేరే చెప్పాలా? ఎందుకంటే అతను వచ్చినవేళకు పెద్ద అధికారి అప్పుడే నిద్రలేచాడు, నౌకరు ఆయన మొహం కడుక్కోవడానికి నీళ్ళూ అవీ తెచ్చాడు, తెలిసీందికాదూ? మన కపేయ్కిన్‌ నాలుగు గంటలు వేచిఉన్నాక పనిలోఉన్న గుమాస్తా ఒకడు వచ్చి, “డైరెక్టరు గారు ఇప్పుడే వస్తారు. ” అన్నాడు. అ్ప్పటికి భుజకీర్తుల వాళ్లతోనూ, భుజాల మీద ముడులుగల  వాళ్లతోనూ గది నిండిపోయింది- బటానీలు పొసిన పళ్ళెంలాగా. అయ్యా చివరరకు డైరెక్టరు రానే వచ్చాడు. డైరెకరు మరి…..ఏమిటనుకున్నారో ! ఆయన మొహంలో, అదేమరి ఆయన హోదాకు తగ్గట్టు, తెలిసిందికాదూ?… అంతదర్జా. అన్ని విధాలా హుందా అయినమనిషి; ఒక్కొక్కరినీ సమీపించి, మీరు దేన్నిగురించి వచ్చారు? మీకేం కావాలి? మీ పని ఏమిటి అని అడిగాడు. అయ్యా, చిట్టచివరరకు ఆయన కపేయ్కిన్‌ వద్దకు వచ్చాడు. కపేయ్కిన్‌ అదీ ఇదీ చెప్పాడు: రక్తం ధారపోశాను, కాళ్ళూ చేతులూ పోగొట్టుకున్నాను, పనిచేసుకోలేను – సాహసించి అడుగుతున్నాను, ఏ విధమైన సహాయంగాని దొరకదా, పరిహారంగా ఏదో ఒక రకమైన ఏర్పాటు, పింఛనులాంటిది. తెలిసిందికాదూ? అతడి కొయ్యకాలూ, ఖాళీగా ఉండిన చొక్కా కుడిచెయ్యీ చూశాడు డైరెక్టరు. ‘మంచిది, ఒకటిరెండు రోజుల అవతల మళ్ళీ కనపపడు ‘ అన్నాడు. మన కపేయ్కిన్‌ పారవశ్యం చెందాడు. ‘ఇంకేం, అంతా కుదిపోయిందిలే’ అనుకున్నాడు. అతను పేవ్‌మెంట్‌ మీద గెంతుకుంటూ వెళ్ళి, పాల్కిన్‌స్కీ రెస్టారెంటులోకి పోయి ఒక గ్లాస్ వోద్క తాగాడు.  అయ్యా, లండన్‌ రెస్టారెంటుకు భోజనానికి వెళ్ళి, కట్లెట్లూ, ఊరగాయీ, కోడీ ఆర్డరిచ్చాడు. ఒక బుడ్డీ ద్రాక్షసారా తెప్పించాడు, సాయంకాలం థియేటరుకి వెళ్ళాడు – మొత్తంమీద మంచి జల్సా చేశాడనవచ్చు. వీధిలో నక్కులాటి ఇంగ్లీషు పిల్ల కనిపించింది, హంసలాగ తేలిపోతూ, ఏమిటనుకున్నారో, మన కపేయ్కిన్‌ – అతని రక్తం కాస్త వేడెక్కి ఉన్నది, తెలిసింది కాదూ – కొయ్యకాలు టకటకలాడించుకుంటూ ఆమె వెనకే పరిగెత్తుదామనుకున్నాడు. కానీ మళ్ళీ వద్దులెమ్మనుకున్నాడు. ‘పస్తుతానికి ఆడవాళ్ళ వెంటపడటం కూడని పని. తరవాత, పింఛను వచ్చాక, చూసుకోవచ్చు. ఇప్పటికే కాస్త కణువు దాటాను’ అనుకున్నాడు. ఈలోపుగా, ఒక్కరోజులోనే అతను తనకున్న డబ్బులో సగం ఖర్చు పెట్టేశాడు, మీరు గమనించాలి.

మూడునాలుగు రోజులు తాళి, అతను కమిటీకివెళ్ళి, డైరెక్టరునుచూసి, ‘తమరునాకేం సహాయం చెయ్యబోతున్నారో తెలుసుకునేందుకు వచ్చాను, నాకు చేసిన జబ్బులూ, తగిలిన గాయాలూ మూలాన రక్తం ధారపోశానన్నమాట…’ ఈ ధోరణిలో తగిన భాషలో చెప్పుకున్నాడు, తెలిసింది కాదూ? పై సైనికాధికారుల వద్దనుంచి ఉత్తరువులు రానిదే మేము నీ విషయంలో ఏమీ చెయ్యలేమని నీకు ముందే చెప్పెయ్యాలి. పరిస్థితి నువే చూడు. యుద్ధకార్యకలాపాలు ఒకవిధంగా ఇంకా ముగియలేదు. కొంచం ఓపిక పట్టాలి. మంత్రిగారు వచ్చినదాకా ఆగాలి. ఆ తరువాత నీకు కొంత గిట్టుబాటు కాకపోదు. బొత్తిగా చేతిలో ఏమీ లేకపోతే, ఇంద దీనితో గడుపుకో; అంటూ ఆయన ఏదో ముట్టజెప్పాడు. అది పెద్ద మొత్తం కాదు, తెలిసింది కాదూ? కాని పైనుంచి ఉత్తరువులు వచ్చేదాకా సరిపోతుంది, పొదుపుగా వాడితే. కాని మన కపేయ్కిన్‌ కు కావలసింది అది కాదు. తనకు వెంటనే వెయ్యి రూబుళ్ళు మొత్తంగా ఇస్తారనో ఏదో అనుకున్నాడు; ఇచ్చి, ‘ఇదిగోరా అబ్బీ! దీనితో హాయిగా తాగు, జల్సా చెయ్యి.’ అంటారనుకున్నాడు. అది లేకపోగా, ఆగమమన్నారు, గడువుకూడా చెప్పకుండా. వాడప్పటికే ఇంగ్లీషు పిల్లను గురించీ, భోజనాలను గురించీ, కట్లెట్లను గురించీ కలలు కనేశాడు. అందుకని వాడు, నీళ్లలో తడిసి, చెవులు వేళ్ళాడేసుకుని, తోక ముడుచుకునిపోయే కుక్కలాగా, గబ్బిలాయి మొహం వేసుకుని మెట్లుదిగి వచ్చేశాడు. అతను అప్పుడే పీటర్స్‌బర్గ్‌ జీవితం రుచిమరిగాడు, అది అతన్ని పట్టేసింది. ఇప్పుడతను ఎలా బతకాలో తెలియకుండా పోయింది, సుఖాలనుభవించే ఆశలేదు, తెలిసింది కాదూ? అతను చూడబోతే మంచి ఆరోగ్యంతో, జీవం తొణికిసలాడుతూ ఉన్నాడు. అతని ఆకలి తోడేలు ఆకలే. అతను ఒక రెస్టారెంటు పక్కగా వెళ్ళేవాడు; అక్కడి వంటవాడు, ఏమిటనుకున్నారో, ఫ్రెంచివాడు కపటంలేని మొహం వేసుకుని, లినెన్‌ చొక్కా, తెల్లని ఆప్రన్‌, మంచులాంటిదన్నమాట, ధరించి నోరూరించే వంటకాలన్నీ చేస్తుండేవాడు. వాటినిచూస్తే ఎంత ఆకలి పుడుతుందంటే మనని మనమే తినెయ్యాలనుకుంటాం. అతను మిల్యూతిన్‌స్కీ దుకాణం పక్కగా వెళితే అందులోనుంచి సామన్ చేప తొంగిచూస్తుండేది, ఎత్తు ఐదురూబుళ్ళ ఖరీదు చేసేది. కిటికీలో పెద్ద బస్సు ప్రమాణంగల పుచ్చకాయ కనిపించేది, ఎవరన్నా వెర్రివాళ్ళు వచ్చి తనను నూరు రూబుళ్ళకు కొంటారేమో అన్నట్టుగా.

అని స్వకృతియైన ఇంద్ర దశకాన్ని పాడుకుంటూ, కౌండిన్య సుచంద్రుని ఇరవై మూడవ రాజ్య వర్షాన, ‘విజయ సంవత్సర జ్యేష్ట శుధ్ధ పంచమీ సోమవారం నాటిరాత్రి పూర్వయామంలో,‘సత్యప్రభ’ ‘గణపవర’ గ్రామం నుండి,‘శ్రీకాకుళ’ నగరానికి మరలి వస్తోంది! ఇప్పటికి నగరం అర క్రోసు దూరంలో ఉంది. ఆమె నడుస్తున్న స్థలం ఒక చిట్టడవి, దారి సంకుచితంగా ఉన్నా వెన్నెల్లో చక్కగా తెలుస్తూంది.

’సత్యప్రభ’

సత్యప్రభ పందొమ్మిది సంవత్సరాలు నిండిన యువతి. మహా సుందరిగా ఉన్నా, సుకుమారాంగి కాదు! వ్యాయామంఛే సంస్కారం పొంది, వజ్ర ధృడాలైన ఆమె అంగాలు వేరే శోభను పోషిస్తున్నాయి. ఆమె మంఛి బలవంతురాలే కాదు, ఆయుధ విద్యలన్నింటిలో నేర్పరి! ఆంధ్ర గీర్వాణ భాషల యందు వ్యుత్పన్నురాలు. అమృత వచనాలు సృజించు కవీశ్వరి!

ఆమె ధరించిన చీర ముతకగా ఉన్నా, నిర్మలంగా ఉంది. రవికె దానికి తగ్గట్లుగా ఉంది. చెవులకి ముత్యాల పోగులు, చేతులకు గాజులు, కాళ్లకి వెండి కడియాలు, మెడలో చిన్న వరాల పేరు.. ఇవి మాత్రమే ఆమె ధరించిన ఆభరణాలు. ఆమె వేషం నిరాడంబరమైనా ప్రసన్నంగా ఉంది.

కీర్తిశేషుడైన రాథీతర సత్యరథుని పెంపకపు కూతురు సత్యప్రభ. పదిహేడు సంవత్సరాల క్రిందట సత్యరథుడు ఆంధ్ర కళింగుల ఘోర సంగ్రామంలో అనేక శత్రువులను నురుమాడి రణహతుడై  వీర స్వర్గాన్ని అలంకరించాడు. సత్యప్రభను పెంచిన సత్యరథుని పత్ని పేరు చంపావతి. సత్యరథునికి సత్యప్రభ ఈ చిట్టడివి లోనే దొరికిందట! ఇట్టి సుందరాంగి శిశువుని ఏ తల్లి విడిచి వేసిందో! సత్యప్రభని గహించిన పిమ్మట చంపావతీ సత్యరథులకి మణిమాల అనే కూతురు పుట్దింది. ఆ పిల్ల సత్యప్రభ కంటె ఒక సంవత్సరం చిన్నది.

సత్యప్రభ వెళ్తున్న దారిలో వైరూప సోమదత్తుని ఆశ్రమం ఉంది. అతని బిరుద నామం అక్షోభ్య ముని. మునిని ఒకసారి చూసి వెళ్లాలని తలచింది సత్యప్రభ. సత్యప్రభా మణిమాలలకు అతడు మంత్ర గురువు. కాబట్టి అతని ఆశ్రమాన్ని దాటి వెళ్లడానికి ఆమె ఇష్టపడ లేదు. ఆమె త్రోవలో నుండి ఆశ్రమం వైపు తిరిగింది. ఆశ్రమ ద్వారం తెరచే ఉంది. ముని లోపల ఉన్నారని ఆమె నిశ్శబ్దంగా ప్రవేశించింది.

ముని లోపల కన్పడ లేదు. అచ్చట ఇంకొకడున్నాడు. అతడు సుందర యువకుడు, కులీనుడైన సంపన్నుడు, గర్వితుడైన సైనికాధికారి. అతని సంపూర్ణ నామధేయం మౌద్గల్య వీరసింహుడు.

సత్యప్రభని చూడగానే వీరసింహుడు కూర్చొన్నవాడు లేచి నిలబడ్డాడు. అతడు సత్యప్రభను అనేక పర్యాయాలు చూసాడు. కాని ఇంత దగ్గరగా ఎప్పుడూ చూసి ఉండ లేదు. ఉజ్జ్వలమైన దీపం ఆమె ముఖాన్ని వానికి చక్కగా ప్ర్రదర్శిస్తూంది. వాడు ఆమెను చంపావతి పెద్ద కూతురని పోల్చాడు. సత్యప్రభ కూడ వాడెవడో తెలుసుకొంది, కాని సంభ్రమాన్ని చూపెట్టలేదు. ఆ పరస్పర దర్శనములో వీరసింహుడు తన దృష్టులతో ఆమె రూపాన్ని అర్చించడానికే పూనుకొన్నాడు. సత్యప్రభ తటస్థంగా నిలిచింది.

ఆ దర్శనోత్సాహంలో వీరసింహుని మనస్సు సత్యప్రభను ఈ విధంగా స్తుతించింది.

‘తాక్షక చంద్ర సేనుని కుమార్తె పర్ణినిని చక్కని చుక్క అని ఆ వాడ వారందరూ చెప్తారు. ఆ ఉత్తమ సుందరి ఈమె ముందు, సూర్యప్రభ కెదురైన కర దీపికవలె శోభింపదు.!’

‘మహారాజు కుమార్తె రథినీ కుమారి ప్రపంచము లోని చక్కని కన్యల్లో అగ్రగణ్యురాలని రూప మర్మఙ్ఞుడైన గావల్గణి రూపచంద్రుడు తీర్పిచ్చి ఉన్నాడు. వాడు కాని ఈమెను నిదానించి చూచినప్పుడు, తన తీర్పును గురించి పునరాలోచన చేయకుండా ఉండలేడు.’

‘చంపావతి పుత్రి మణిమాల అందరి కంటె చక్కనిదని నేను రూపచంద్రునితో వాదించడం కలదు. కాని ఈమె కంటె ఎక్కువ అని చెప్పజాలను. ఆమె ఎంత లావణ్యవతిగా ఉన్నా, దయనీయ తన్వంగి, ఈమె పరిపుష్ట భోగ క్షమాంగి! కండపుష్టి సౌందర్యంలో ప్రధానాంశమని నా అభిప్రాయం!’

‘చంపావతికి రెండు రత్నాలు లభించాయి. ఆ రెండింటిలో దీని వెలయే ఎక్కువ! ఈమె మహా వజ్రం! మణిమాల పుష్యరాగం!’

ఇట్లు హృదయంలో శబ్దించుకొంటూ వీరసింహుడు బహిరంగంగా ఇలా అన్నాడు:

“భద్రముఖీ! మునిగారిని చూడడానికా వచ్చావు?”

“ఔను” ముక్తసరిగా జవాబిచ్చింది సత్యప్రభ.

“ఈ పుష్యార్క యోగంలో ఒక మూలికను గ్రహించడానికి వారు అరణ్య మధ్యానికి వెళ్లి ఉన్నారు. వెళ్లి చాల సేపైంది. ఇప్పుడే వచ్చేస్తారు, కూర్చో!”

ముని వచ్చేవరకు ఉండడమా లేక వెళ్ళిపోవడమా అని ఆలోచిస్తూ, కొన్ని క్షణాలు సత్యపభ గడిపింది. కొసకు వెళ్లి పోవడానికే తీర్మానించి వీరసింహునితో ఇలా అంది:

“నేను మరొకసారి మునీంద్రుని చూసుకొంటాను. ఇప్పుడు వెళ్లి పోతాను. నాకు ఉత్తరువు ఇప్పించండి.”

సత్యప్రభ లోపలికి ప్రవేశించిన తక్షణమే తన్ను చూసి సిగ్గుపడి వెనక్కు తగ్గక, తన కభిముఖంగా నిలుచుండి, వెళ్తానని చెప్పి, తన ఉత్తరువును ఎదురు చూడడం వీరసింహునికి అపోహ కలుగచేసింది! ఆమె ఆభిముఖ్య వినయాలు కామ ప్రేరితాలని వాడు భ్రమించాడు!

మహా వీరవనిత సత్యప్రభకు స్త్రీ జాతి సహజమైన లజ్జ తక్కువ. వీర పరీక్షలో వీరసింహుడు మొదటి తరగతిలో ఉత్తీర్ణుడయాడని, ఆమెకు వానిపై గౌరవం ఉంది. తన గురువైన అక్షోభ్య మునికి శిష్యుడని ప్రీతి కూడా ఉంది. ఈ రెండు భావాలూ ఆమెను వానికి అభిముఖంగా చేసాయి., వినయంతో మాట్లాడించాయి. బంధుత్వం లేని స్త్రీ తన పట్ల స్నేహం కొంచెం చూపితే చాలు, సాధారణంగా యువకుడు దానిని కామం అని ప్రాయికంగా శంకిస్తాడు. కామచ్ఛాయ లేని స్నేహం బంధువులుకాని స్త్రీ పురుషుల మధ్య ఉండగలదని నమ్మడానికి ఎంతో విశాల బుద్ధి కావలసి ఉంటుంది. వీరసింహునికి అంత విశాల బుధ్ధి లేదు. అందువలన సత్యప్రభ తనను కామించిందని వాడు శంకించడంలో ఆశ్చర్యం లేదు. ఈ భ్రమ వల్ల వానికి కొత్త ఉత్సాహం పుట్టింది, వాని శిరసు మిన్నుని అంటింది, వాని  భుజస్కంధాలు ఉబికాయి, వాని వక్షో దేశం విశాలమయింది. వాని కండ్లలో భావతరంగాలకు మితిలేక పోయింది. వాడు పూర్తిగా కామునికి వశమైపోయాడు. కాని ఆ సంగతిని వాడు గ్రహించి ఉండలేదు. తన ఎదుట నిలబడి ఉన్న సుందరి తనను ప్రేమిస్తోందనే భావం మాత్రమే వానికి గోచరిస్తూంది.

కామింపబడ్డానని భ్రమించిన వీరసింహుడు సత్యప్రభను కామిస్తున్నాడు. వాని కామం స్థిరపడిన కొన్ని క్షణాలలో భ్రమ కొంత శిథిలమైంది.ఆమె తనను ప్రేమిస్తూందా లేదా అన్న సంశయం వానిలో ఉదయించింది. వెంటనే వాడు ఆమె మెల్లగా జారిపోతుందేమో అని సందేహించి, ముని వస్తున్నారేమో చూచే నెపంతో ద్వారదేశాన్ని ఆక్రమించుకొన్నాడు.

వాని దృష్టి బాహ్యప్రదేశం వంక లేదు. ముని వచ్చుచున్నారా, లేదా అనే గొడవే వానికి లేదు.వాని దృష్టి ఉన్మాదంతో సత్యప్రభ మీదకే దుముకుతూంది. ఉత్సాహంతో సత్యప్రభ అంగ సంధుల్లో ఆడుతూంది, పిపాసతో ఆమె లావణ్యామృతాన్ని త్రాగుతూంది.

సత్యప్రభ ఈ విషయాన్ని కనిపెట్టింది, ఆమెకు అనుమానం కలిగింది. కొన్ని క్షణాలలో కొండలా ఉన్న వీరసింహుడు ఆమె దృష్టిలో దూదిపింజై పోయాడు!

“నీవు రాథీతర సత్యరథుని కుమార్తె సత్యప్రభవని నేను పోల్చుకొన్నాను, నా పోలిక సరేనా?” అనిప్రశ్నించాడు వీరసింహుడు.

“ఔను.”

“నేనెవరో పోల్చుకొన్నావా?”

“ఎవరు మీరు?” అని అఙ్ఞానాన్ని అభినయించి అడిగింది సత్యప్రభ.

“మహాసమాహర్త (రెవిన్యూ మంత్రి) మౌద్గల హేమచంద్రుడు మా తండ్రి, నా పేరు వీరసింహుడు. ఆచార్య భవనంది గురుకులంలో శాస్త్రవిద్యల్నీ, ఆచార్య విషమసిధ్ధి గురుకులంలో శస్త్రవిద్యల్నీ చక్కగా అభ్యసించాను. రెండు మాసాలుగా రాజకీయ సేనలో ‘సహస్ర పతి’గా పనిచేస్తున్నాను.

“ఓహో అలాగా! చాల సంతోషం.”

“రాథీతరీ! నేను నీతో కొన్ని సంగతులు మాట్లాడవలసి ఉంది. దానికి తగిన సమయ ప్రదేశాలు లభించిన దానికి సంతోషిస్తున్నాను.”

“ఆ సంగతులేమో?”

“నా కనేకులు పిల్లల్ని ఇవ్వడానికి ముందుకు వస్తున్నారు. నా మనస్సు, రాథీతరీ.., నీపై లగ్నమై పోయింది. రాథీతరి ముఖం నుండి అనుకూల వాక్యాన్ని అపేక్షిస్తున్నాను. నీ అభిప్రాయం అనుకూలంగా ఉంటే, నేను ఘడియలో నా తల్లి తండ్రులతో చెప్పి సంబంధాన్ని స్థిర పరుస్తాను.”

ఇప్పుడు వీరసింహుని భావం సత్యప్రభకి అర్థమయింది. అలాగు అడగడం తప్పని ఆమె భావించ లేదు. కాని అలాంటి ప్రసంగానికి తగిన దేశ కాలాలు అవి కావని ఆమె తలంచింది. తత్కాల కామోద్రేకమే దేశ కాలౌచిత్యాన్ని ఉల్లంఘించిన ప్రసంగానికి కారణమని ఆమె నిర్ణయం. అందువలన వీరసింహుని విషయంలో పడిపోయిన ఆమె గౌరవ బుధ్ధి తిరిగి తల ఎత్తలేక పోయింది. ఆమె భావ శూన్యమైనప్పటికిన్ని, మృదువుగానే ఇట్లు ప్రత్యుత్తరాన్ని ఇచ్చింది:

“మీ అమ్మగారు మా అమ్మను ఈ విషయంగా అడుగునట్లు ఏర్పాటు చేయండి. మా తల్లి అంగీకరిస్తే నేను బధ్ధురాలి నవుతాను..”

ప్రత్యుత్తరం ప్రతికూలంగా లేదు. కాబట్టి వీరసింహుని ఆశకు భంగం కలుగ లేదు. కాని సత్యప్రభ సూచించిన సంవిధానం వానికి నచ్చలేదు. వాని తాత్కాలికోద్రేకం విఘ్నాల్ని సహించలేక పోయింది.వాడు మరలా ఇట్లు అడిగాడు:

“మనం ముఖాముఖిగా సంప్రతించుకొని పరస్పరాంగీకారానికి వచ్చిన తరువాత, పెద్దల సమ్మతికి అనుధావించ వచ్చును. నా అంగీకారాన్ని చెప్పివేశాను. నీ యందు ప్రేమాతిశయంచే నేను ఎట్టి త్యాగం చేస్తున్నానో గమనించు. మా ఆస్తి పది లక్షల విలువ కలిగి ఉంది సుమా! నీ ముఖచంద్రుని నుండి వచ్చు ప్రత్యుత్తరాన్ని నేను వినగోరుతున్నాను.”

“నా అభిప్రాయాన్ని వినాలనే మీ కుందా?”

“ఔను రాథీతరీ!”

“ఆలోచించు కోవడానికి రేపు సాయంకాలం వరకు నాకు అవకాశం ఇవ్వండి.”

సత్యప్రభ ఇప్పటికి వాని నుండి తప్పించుకొని పోవడానికి అలాగు మృదువుగా బదులిచ్చింది. ఎలాంటి విలంబాన్ని సహించలేక పోయాడు, ఆ ఉధ్ధత వీర యువకుడు. వాడు ఆ బిగువుతోనే ఇలా అన్నాడు:

“ఇప్పటి నీ భావాన్ని నేను వినగోరుతున్నాను. నేను కపటం లేకుండా అడుగుతున్నాను. నీవు కూడా కపటం లేకుండా బదులు చెప్పాలి.”

వీరసింహుని స్పష్ట ప్రశ్నకు స్పష్టమైన ప్రత్యుత్తరాన్నే ఇవ్వాలని సత్యప్రభ నిశ్చయించింది. ఆమె వీరసింహుని ఆశ పటాపంచలయేటట్లు ధృఢ స్వరంతో పలికింది:

“స్పష్టంగా నా భావాన్ని మీరు వినగోరుతున్నారు కాబట్టి చెప్తున్నాను.. అధిక పరిచయం లేని ఒక కన్యకను ప్రథమ దర్శనంలోనే భావాన్ని చెప్పమని  బలాత్కరించే మీ స్వభావం నాకు నచ్చలేదు. అధికంగా ఒక కన్యకను ప్రేమించిన వాడు ఇట్టి విరసమైన చర్యను అవలంబించడు. విలంబాన్ని సహించని ఇట్టి ఉద్రేకం పశు స్వభావమే కాని, మానవ స్వభావం కాదు. నేనిప్పుడు మిమ్మల్ని ప్రేమించలేక పోతున్నాను. ఎన్నటికి కూడా ప్రేమించలేను. మీరు సహ ధర్మాచరణానికి మరొక కన్యను వెతుక్కోండి.”

“ముగ్ధురాలా, ఏమిన్నీ ఆలోచించకుండా నీవు తిరస్కరించ వద్దు. కొద్ది రోజుల్లో నేను దండనాయక పదవికి రావడం తథ్యం. ప్రసాదంలో మా కుటుంబానికి ఉన్న పలుకుబడి నీకు తెలిసే ఉంటుంది. మా  ఆస్తి కూడా అఖండ మయింది. నా వీరత్వం కూడా నీకు తెలియని విషయం కాదు.”

“ఈ విషయంలో ఆలోచనలు  పనికిరావని మీరే నిర్ణయించారు. కాబట్టి నేను ఆలోచించను. నా భావాన్ని స్పష్టంగానే చెప్పాను. దీని గురించి మరి మీరు మాట్లాడ వద్దు.మర్యాదగా దారి ఇవ్వండి, నేను వెళ్లాలి.”’

ఇంతటితో వీరసింహుడు మౌనం వహించిన బాగుండును. వాడు తాను అవమానింప బడినట్లు తలంచాడు. ఆ తలంపు రాగానే వాని యుక్తాయుక్త విచారం అస్తమించింది. సాధ్యాసాధ్య విచారం తలనే ఎత్తలేదు. కార్యాకార్య విచారం వెనక పడింది. లాభాలాభ విచారం సన్నగిల్లింది. ధర్మాధర్మ విచారం అసలే వానికి లేదు. నా అంత వాడు కోరి తిరస్కరింప బడడమా అన్న పట్టుదల వానిని ఉత్తర ప్రసంగానికి పురికొల్పింది.

“నా మనస్సును దొంగలించిన కన్యను నేను ఉపేక్షింప జాలను. సుందరి యగు కన్యక వీరపురుషుని సొత్తు.”

“నిజమే! సుందరియగు కన్యక వీరపురుషుని సొత్తే అగును. నీవు మాత్రము వీరపురుషుడవు కావు. వీరపురుషులు రణరంగమున అద్భుత కృత్యాలను ఆచరింఛి సుందర కన్యకల మనస్సుల్ని ఆకర్షిస్తారు. వివిక్త ప్రదేశంలో స్త్రీలను భయపెట్టడం దస్యు లక్షణం. అది వీర లక్షణం కాదు. ఇలాంటి వివిక్త దేశ వీరుని నుంచి రాథీతరి సత్యప్రభ భయపడదు.”

“ఏరా మామా! యూనివర్సిటీ బంద్, మెస్ లో యేదో తిన్నాము. ఇప్పటిదాకా తిరిగాము. హాస్టల్ కు వెళ్ళబుద్ధి కావడము లేదు. వాతావరణలు హాయిగా, చల్లగా ఉంది. గొడవలు, ఉద్యమాలు పుణ్యమా అని చదువూ సంధ్యా లేదు. ఇంకేమి.. అలా సెంటరుకు వెళ్ళి యే సినిమా హీరో నైనా బ్రతికిద్దామ” అన్నాడు ఉత్సాహంగా రఘు.

“పన్నెండు అవుతోంది. ఆకలి కూడా అవుతోంది. ఏమైనా తిని వెళ్దాము”, కడుపు పట్టుకుని అన్నాడు రాబర్ట్.

“నెలాఖరు, ఇంటి నుండి వచ్చిన డబ్బులు, ఇటు స్కాలర్ షిప్ డబ్బులు అయిపోయాయి. నాకు తెలిసినంతవరకు ఈడ్చి తన్నినా మన దగ్గర నాలుగు పైసలు లేవు. తిరిగింది చాలు, మెస్ కు వెళ్ళి సాంబారు తిని, నాలుగు పేజీలు తిరగేస్తూ రూమ్ లో పడుకుందాము”, అన్నాడు సీరియస్ గా సుకుమార్.

“వీడెప్పుడు ఇంతేరా, ఉత్త బోర్ గాడు.. ఎప్పుడూ నీతులు చెబుతూంటాడు. అరేయి! వినండిరా, మన యూత్ ఎప్పుడూ సరదాగా ఎంజాయి చేయాలి.అడ్వెంచర్స్ చేయాలి. కాస్త థ్రిల్ అనుభవించాలి. అప్పుడే లైఫ్ లో మజా ఉంటుంది”, అన్నాడు ఈజీ గోయింగ్ దామోదర్.

“మీ మాటలు, డిస్కషన్స్ మీకేనా? నాకు ఆలి వేస్తోంది, తిండి సంగతి చూడండి”, అన్నాడు రాబర్ట్.

“ఐడియా! మనం ఎన్నో సినిమాల్లో చూసాము, ఎన్నోసార్లు ప్రయత్నించి విజయము సాధించాము. ఆ ప్లాన్ అమలు చేద్దాము. అందులో ఎంతో థ్రిల్ కూడా ఉంటుంది”, అన్నాడు దామోదర్.

“యేం ఐడియారా, నాకు అర్థం కావడం లేదు”, అన్నాడు అహ్మద్.

“యేముంది, ఏదైనా ఫంక్షన్ హాల్లో దూరడము, ఫంక్షన్ కు వచ్చిన వాళ్ళలా ఫోజు కొడుతూ, తెలిసిన వాళ్ళలా అందరినీ పలకరిస్తూ తృప్తిగా భోంచేసి రావడము” అన్నాడు దామోదర్.

“ఈ లేకితనము, దిక్కుమాలిన వేషాలు బయటపడితే చీవాట్లు లేదా చెంపదెబ్బలూ తిని, దేభ్యం మొహం వేసుకుని బయటికి రావడము! ఇదేగా నీవు చెప్పేది” అయిష్టంగా మొహం పెడుతూ, కటువుగా అన్నాడు రవికుమార్.

“పోరా, ఇందులో ఎంత థ్రిల్ ఉంటుందో నీకేమి తెలుసు. ముక్కూ మొహం తెలియని వాళ్ళ మధ్యకు వెళ్ళి, గంటసేపు ఉండి, హాయిగా భోంచేసి హుందాగా బయటికి రావడము ఆషామాషీ వ్యవహారం కాదు.దీనికి ఎంతో నైపుణ్యం, గుండెధైర్యం కావాలి. అన్నిటికంటే థ్రిల్ పొందలన్న కోరిక ఉండాలి”, అన్నాడు దామోదర్.

“చూడు దామూ, నీవూ మన స్నేహితులూ చాలాసార్లు రకరకాల ఫంక్షన్లకు వెళ్ళి పీకల దాకా మెక్కి వచ్చారు. ఒకసారి పట్టుబడి నానా అవమానాల పాలు అయ్యారు. ఇవ్వాళ, రేపు ఫంక్షన్స్ చేయడము, భోజనాలు పెట్టడము అంటే లక్షల్లో వ్యవహారం. ఉన్నవాడి సంగతి వదిలేయండి. అఫ్కోర్స్, బాగా డబ్బున్నవాళ్ళ అరిస్టోక్రటిక్ ఫంక్షన్స్ దరిదాపులోకి కూడా మనలాంటివాళ్లను రానీయరు. వెళ్తే మధ్యతరగతి జీవుల బడ్జెట్ ఫంక్షన్స్ కే వెళ్ళాలి. పాపం వాళ్ళు పైసాపైసా కూడబెట్టుకుని, ప్రతీది బడ్జెట్ వేసుకుని ప్రణాళికాబద్ధంగా ఖర్చు పెడుతూ ఫంక్షన్స్ చేస్తారు. అటువంటి ఫంక్షన్స్ కి మనలాంటి పిలవని పేరంటాలు వెళ్ళి కడుపునిండా మెక్కి ఘనకార్యం చేసామని బయటపడుతూంటాం. కానీ ఆ పెళ్ళిపెద్ద చేయించిన భోజనభాజనాలు వచ్చిన అతిథులకు సరిపోక ఎంత ఇబ్బంది పడతాడో మనం ఆలోచించం” అన్నాడు సుకుమార్.

“భలే చెప్పొచ్చావులే.. సుమతీశతకం. ఇవ్వాళ రేపు యే పెళ్ళినైనా చూడు డబ్బు మంచినీళ్ళలా ఖర్చుపెడుతున్నారు. మనం పదిమందిమి తింటే చేసేవాడికి యేమి తగ్గుతుందిరా? అయినా పెళ్ళిళ్ళలో, విందుల్లో తినేదాని కంటే పారేసేదే ఎక్కువ. పదిమంది ఎక్కువగా వస్తే పెట్టలేనివాడు పెళ్ళిళ్ళు, విందులూ చెయ్యడం ఎందుకురా? అయినా నీతో మాకేంటి. పదండిరా అదుగో మాటల్లోనే శంకర్ ఫంక్షన్ హాలుకు వచ్చాం. అక్కడ యేదో పెళ్ళి జరుగుతోంది. పదండి సుష్టుగా భోచేద్దాం”, అంటూ మిత్రులను ఉత్సాహపరచాడు దామోదర్.

“చూడు దామూ, మనం యూనివర్సిటీ వేదికలపై పేదరికము, ఆకలి, నిరుద్యోగం వంటి గంభీరమైన అంశాలపై సుదీర్ఘ ఉపన్యాసాలిస్తాము. సామాజిక స్పృహ, సామాజిక బాధ్యత, చైతన్యము వంటి విషయాలను యువత అలరచుకోవాల్సిందేనని నొక్కివక్కాణిస్తాము. తీవ్రమైన విషయాలపై ఉద్యమాలు చేస్తాము. కానీ కొన్ని చిన్నచిన్న విషయాలలో సంఘ మర్యాదలు, సాంఘిక బాధ్యతలు మరచిపోయి లేకిగా, చవకగా ప్రవర్తిస్తాము. ఇలాంటి చిన్నచిన్న విషయాలు కూడా సమాజ హితంలో భాగమేనని గుర్తించము. పెద్దపెద్ద ఆదర్శాలు వల్లించడం కన్నా చిన్నచిన్న మంచి పనులు చెయ్యడం మన వ్యక్తిత్వాన్ని మరింత ప్రకాశింపజేస్తుందని భావించము”, అన్నాడు సుకుమార్.

“వద్దురా బాబూ, మమ్మల్ని చావ బాదకు. ఉన్న మూడ్ పాడుచేయకు. వస్తే రా, చస్తే చావు. అంతేగానీ, లెక్చర్లు దంచకు”, అంటూ ముందుకు కదిలాడు దామోదర్. మిత్రులు అతడిని అనుసరించారు. మూర్ఖులతో మాట్లాడి ప్రయోజనం లేదని మౌనంగా సుకుమార్ వారిని అనుసరించాడు.

ఫంక్షన్ హాల్. అప్పుడే పెళ్ళి తంతు ముగిసినట్టుంది. మధ్యతరగతి కుటుంబానికి చెందిన వివాహం. అటు అట్టహాసంగానూ లేదు, ఇటు సాదాసీదాగానూ లేదు. మిత్రసమూహం పెళ్ళిహాలు లోకి అడుగుపెట్టారు. వీరు హాలులోకి అడుగు పెడుతూండగా ఈ మిత్రబృందం తాలూకు స్నేహితుడు అయిన రవి వీరిని చూసి నవ్వుతూ ఎదురుగా వచ్చాడు. మిత్రబృందము కొంచెం ఖంగుతిన్నారు. కానీ సిగ్గు లేకుండా, దిగజారుడుతనాన్ని బయటపడనీయకుండా విష్ చేసారు. రవికి వీరి సంగతి తెలుసు. ఎందుకు వచ్చారో అర్థమైంది. మనస్సులోనే నవ్వుకుంటూ వారిని ఆహ్వానించాడు. “ఇక్కడ జరగింది మా కజిన్ పెళ్ళి. పెళ్ళి కూతురి తండ్రి మా బాబాయి అవుతాడు. రండి, పరిచయం చేస్తాను. మా చెల్లెలికి విషెస్ చెప్పండి.”, అంటూ మిత్రబృందాన్ని తీసుకువెళ్ళాడు. పరిచయాలు, విషెస్ తరువాత డైనింగ్ హాలుకు తీసుకువెళ్ళి, “సిగ్గుపడకుండా భోంచేయండి. నాకు కాస్త పనుంది” అంటూ మరొక వైపుకు వెళ్ళాడు.

అంతే, ఉప్పెన ఊరిమీద విరుచుకు పడినట్లు, ఆకలితో ఉన్న సింహం ఏనుగు కుంభస్థలానికి ఎగసినట్లుగా, రిలీఫ్ క్యాంప్ లో శరణార్థులు ఆహార పొట్లాల వైపు పరుగెత్తినట్లు మిత్రబృందము ఆబగా ప్లేట్లపై విరుచుకు పడ్డారు. ఒక్కొక్కళ్ళు ముగ్గురు తిన్నంత తిన్నారు. తృప్తిగా త్రేన్చారు. సుకుమార్ మాత్రం ఒక స్వీట్ తిని మౌనంగా ఒక ప్రక్కన కూర్చున్నాడు. భోజన కార్యక్రమము అవ్వడంతో పెళ్ళి వారికి వీడ్కోలు చెప్పి, బయలుదేరారు.
—————

“సుష్టుగా తిన్న భోజనము తాలూకు ఎఫెక్ట్ అంతా దిగిపోయింది. ఈ హీరో, డైరెక్టర్ కలిసి మనను రెండున్నర గంటలు బాది పారేసారు. తలనొప్పిగా ఉంది.”, సినిమాహాలు నుండి బయటికి వస్తూ అన్నాడు రఘు. “ఔను, తలంతా వాచిపోయింది. అర్జెంటుగా చెంబెడు కాఫీయో టీయో పడాలి”, అన్నాడు రాబర్ట్.

“ఇరానీ హోటలుకు వెళ్ళి టీ తాగుదాము”, అన్నాడు సుకుమార్.

“అరే పాగల్! హోటల్ ఎందుకురా, పొద్దున పోయిన ఫంక్షన్ హాలుకు మళ్ళీ పోదాము. ఎట్లాగూ రవిగాడు ఉన్నాడుగా. ఈపాటికి ఎక్కడివారు అక్కడికి పోయి ఉంటారు. అప్పగింతలు అవుతూంటాయి. పిల్లను పిల్లగాడింటికి పంపుతూ పెళ్ళివారికి ఇంత చాయ్ పొయ్యరా, ఇంత టిఫిన్ పెట్టరా? అదే టైమ్ లో మనము వెళితే మనకు పెట్టరా, పొయ్యరా.. అక్కడికే పోదాము”, అన్నాడు దామోదర్.

“ఆలోచన బాగానే ఉంది”, అన్నారు మిత్రబృందము.

“మళ్ళీ వెళ్ళడమా? అట్లా వెళ్ళడము తప్పు. నేను రాను”, అన్నాడు సుకుమార్.

“అక్కడ నీవు ఏమీ తినవద్దు, తాగవద్దు. స్నేహధర్మముతో మాతో పాటు రా”, అన్నాడు రఘ. అనుసరిచాడు సుకుమార్.

మిత్రబృందము పెళ్ళిహాలులో ప్రవేశించింది. ఎక్కువమంది లేరు. కుర్చీలు సర్దేసారు. ఇప్పుడే పెళ్ళి అయిన ప్రదేశంలా లేదు. కళతప్పిట్లుగా ఉంది. అక్కడ ఉన్నవారిలో పెళ్ళి ఉత్సాహము లేకపోగా, గాంభీర్యము కానవస్తున్నది. సుకుమార్ కు ఏదో సందేహము వచ్చింది. ఇంతలో రవి వచ్చాడు.. ’మళ్ళీ ఎందుకు వచ్చార్రా’ అన్నట్టుగా చూస్తూ. ఆ విషయాన్ని బయటపెట్టక, సైలెంట్ గా విష్ చేసాడు.

“యేరా రవీ, పెండ్లి అంతా పీస్ ఫుల్ గా జరిగిందా?”, అడిగాడు సుకుమార్.

“పెండ్లి బాగా జరిగింది. భోజనాల దగ్గరే ప్రాబ్లమ్ వచ్చింది”

“యేం ప్రాబ్లమ్?” ఆసక్తిగా అడిగాడు రఘు.

“మా బాబాయి సెక్రెటేరియట్ లో గుమాస్తా. మధ్యతరగతి మనిషి. అయినా తాహతుకు మించి ఘనంగా వివాహాన్ని ప్లాన్ చేసాడు. ఇరువైపు వారూ కలిసి రెండు వందల మందిని పిలుచుకున్నారు. మా బాబాయి ఎందుకైనా మంచిదని మూడువందల మందికి సరిపడా భోజనము చేయాలని వంటవాళ్ళకు చెప్పాడు. భోజనాల సమయానికి అందరినీ భోజనానికి ఆహ్వానించాము. మీరు మొదట్లోనే తినివెళ్ళారు కదా. ఆ తరువాత పావుగంటలో, చేసిన పదార్థాలన్నీ అయిపోయాయి. నిజానికి తిననివారు ఇంకా దాదాపు వందమంది దాకా ఉన్నారు. వంటవాళ్ళు మూడువందల మందికి సరిపడా వంట చేసామన్నారు. కావలిస్తే ఎంగిలిప్లేట్ల లెక్క చూసుకోండి అన్నారు. మేమంతా పెళ్ళి హడావుడిలో పడిపోయి ఏం పెడుతున్నారు, ఎవరు వచ్చి తినిపోతున్నారు అన్న విషయాలను గమనించలేదు. అయిందేదో అయింది, మళ్ళీ వండమన్నాము. వాళ్ళు మా దగ్గర సరుకుల్లేవు, కూరగాయలు అయిపోయాయి అన్నారు. మేమంతా తలోదారిన వెళ్ళి అప్పటికప్పుడు అరగంటలో సరుకులు కూరగాయలూ తెచ్చాము. బజారు నుండి స్వీట్, హాట్ కొనుక్కుని వచ్చాము. ఇలా మేము ఈ హడావుడిలో ఉండగా పెళ్ళి కుమారుడి బంధువులు కొందరు అప్పుడే భోజనానికి వచ్చారు. అక్కడ పెట్టడానికి ఏమీ లేదు.

మా పిన్నీ, బాబాయిలు ఒక్క అరగంట అగండి ఏర్పాటు చేస్తున్నాము అనే లోగానే ’బాగానే పెళ్ళి చేసాడు భోజనాలిఉ లేకుండా’ అంటూ అక్కడినుండి ఎంత చెప్పినా వినకుండా వెళ్ళిపోయారు. ఇంతలో పెళ్ళికొడుకు తాలూకు ఆఫీసు స్టాఫ్ వచ్చారు. వాళ్ళు అక్కడి పరిస్థితి చూసి, మాకు టైమ్ అవుతోంది, భోజనాలదేముంది అంటూ వెళ్ళిపోయారు. కొందరు ఏమీ తినకుండా వెళ్ళారు. అది నేనూ చూసాను. పెళ్ళికొడుకు వాళ్ళ అక్కయ్య, మరొక ఇద్దరు పెళ్ళికొడుకుతో ఏమన్నారో తెలియదు.. పెళ్ళికొడుకు, “భోజనాలు చెయ్యకుండా వెళ్ళిన ఆ పదిమంది నాకు చాలా ముఖ్యులు. నా బంధువుల్లో నాకు చాలా అవమానము జరిగింది. పెండ్లి ఇలా చేస్తారని ఊహించలేదు”, అంటూ ఊగిపోయాడు. మేమంతా పెండ్లికొడుకు తల్లిదండ్రులకు, పెద్దలకూ క్షమాపణలు చెప్పాము. మా బాబాయి, పిన్నీ పెండ్లికొడుకు తల్లదండ్రులకు సాష్టాంగ నమస్కారాలు చేసారు. అయినప్పటికీ వాళ్ళు పెండ్లికొడుకుతో పాటు వెళ్ళిపోయారు. మా పిన్ని, బాబాయి, మావైపు పెద్దలూ వాళ్ళింటికి వెళ్ళారు. మా చెల్లి పచ్చని పందిట్లో ఏడ్చి ఏడ్చి స్పృహతప్పి పడిపోయి, ఇప్పుడిప్పుడే స్పృహ లోకి వచ్చింది”, ఎంతో బాధతో చెప్పుకొచ్చాడు రవి. మిత్రబృందము అంతా స్తబ్దులై వినసాగారు. వారి నోటమాట రాలేదు.

“ఒక్క పదిమందికి సమయానికి భోజనము సరిపోకపోవడంతో ఇదంతా జరిగింది. పదిమందికి భోజనము సరిపోయుంటే, ఒకవేళ భోజనము అయిపోయినా ఎలాగో చేయించేవారిమి కాబట్టి, ఈ సమస్య రాకపోయేదేమో. అయినా పెళ్ళిలో ఇలాంటివి మామూలే. ఇదంతా ఎందుకు జరుగుతుందంటే.. ఊహించని విధంగా కొందరు వస్తూంటారు. దానితో అంచనాలు తారుమారు అవుతూంటాయి. ఏం చేస్తాం? పాపం మా చెల్లెల్ని జీవితాంతము వాళ్ళ అత్తగారింటి వాళ్ళు దెప్పుతూంటారు కాబోలు. ఆ.. అన్నట్లు ఎలాగూ వచ్చారు, టీ ,స్నాక్స్ రెడీగా ఉన్నాయి. తీసుకుని వెళ్ళండిరా”, అన్నాడు రవి మిత్రబృందముతో.

అనవసరంగా వచ్చిన తాము పదిమందిమి కూడా ఈ పెండ్లి ఇలా రసాభాసగా ముగిడానికి ఒక కారణము అని అర్థము అవ్వగానే మిత్రబృందము ముఖము మాడిపోయి, మనసులు పశ్చాత్తాపముతో రగిలి పోసాగాయి.

“లేదురా, పిక్చర్ కు వెళ్ళాము. పోతూపోతూ దారిలోనే కదా అని నిన్ను కలిసి పోదామని వచ్చాము. టీ, కాఫీలు వద్దు. మేము బయట త్రాగి వచ్చాము. వి యార్ వెరీ సారీ! అలా జరిగి ఉండాల్సింది కాదు.” అంటూ కళ్లలో నీళ్ళతో అన్నాడు సుకుమార్.

రవి దగ్గర సెలవు తీసుకుని పెండ్లి హాలు బయటికి వచ్చారు అందరూ. మిత్రబృందము మొహాలు వేలాడదీసుకుని చేదు తిన్నవారిలా ఉన్నారు.

“యేరా దామోదర్, ఈ థ్రిల్ ఎలా ఉంది?”, అన్నాడు సుకుమార్.

దామోదర్ మౌనంగా, సిగ్గుతో తవంచుకున్నాడు.