పొద్దు

ప్రపంచాన్ని కుదించి కంప్యూటర్లో బంధించేసిన నేటి అంతర్జాలపు రోజుల్లో Pulp Fiction సినిమా గురించి తెలియని వాళ్ళు చాలా తక్కువ మందే వుండి వుంటారు. ఈ సినిమా చూడకపోయినా కనీసం వినైనా వుంటారు చాలామంది సినీ ప్రేమికులు. ఒక వేళ ఈ సినిమా గురించి మీరింకా వినలేదంటే ప్రపంచ సినీ జ్ఞానం మీ తలకింకా బాగా ఎక్కలేదన్న మాట సత్యం.

తెలుగు సినిమా చరిత్రలో ఒక శివ లాగా, ఇటాలియన్ సినీ చరిత్రకు ఒక Bicycle Thief లాగా,ఫ్రెంచ్ సినీ చరిత్రకు ఒక Breathless లాగా, హాలీవుడ్ సినీ చరిత్రకు ఒక Citizen Kane లాగా ఆధునిక ప్రపంచ సినీ చరిత్ర మొత్తానికి ప్రాతినిధ్యంవహించే ఒక సినిమాను ఎన్నుకోవలిసి వస్తే అది ఖచ్చితంగా Pulp Fiction సినిమానే అవుతుంది.

ప్రపంచ సినీ చరిత్రలో తనకంటూ ప్రత్యేక స్థానం ఏర్పరుచుకున్న ఈ సినిమా నేటికీ ఎంతో మంది విశ్లేషకులచే విశ్లేషింపబడడమే కాకుండా దాదాపు అన్ని film schools లోనూ ఈ సినిమా ఒక పాఠ్యాంశంగా భోధింపబడుతూంది. అంతేకాకుండా, ప్రపంచంలోని దాదాపు అన్ని Top 100 సినిమాల లిస్టుల్లోనూ ఈ సినిమాకు స్థానం కల్పించబడింది. కొంతమంది ఈ సినిమాను Modern Citizen Kane గా కూడా వర్ణించారు. మరో విచిత్రమేమిటంటే ఈ సినిమాకు ఒక cult status కు తీసుకెళ్ళిన అభిమానులు ఎంతమంది వున్నారో, ఈ సినిమాను చెత్త సినిమాగా తీసిపారేసి ద్వేషించే వాళ్ళు కూడా అంతే మంది వున్నారు. Pulp Fiction సినిమాకున్న ప్రత్యేకత అదే! నచ్చిన వాళ్ళకు అతిగా నచ్చేస్తుంది. నచ్చని వాళ్ళు ఘోరంగా ద్వేషిస్తారు. నచ్చినా నచ్చకపోయినా ఒక మాట మాత్రం నిజం; ఇది ప్రపంచ సినీ చరిత్రలోని అత్యంత ప్రాచుర్యం కలిగిన సినిమాలలో ఒకటి.

ప్రపంచంలోని ఎంతో మంది film enthusiasts లో ఒక cult film గా ఈ సినిమా ముద్రపడటానికి కారణాలేంటి అని వెతుక్కుంటూ వెలితే ఒక మహా సముద్రం ఈదినట్టవుతుంది. పొరలు పొరలుగా విడదీసి విశ్లేషించినా కూడా చూసిన ప్రతి సారీ ఎదో ఒక కొత్త విషయాన్ని మన ముందుంచే ఈ సినిమా గురించి కాబోయే దర్శకులే కాదు, సినిమాలంటే కొద్ది పాటి ఆసక్తి కలిగిన వారెవరైనా తప్పక తెలుసుకోవాల్సిన అవసరం వుంది.

అసలేంటీ సినిమా యొక్క ప్రత్యేకత? మిగిలిన సినిమాలకు ఈ సినిమాకు వున్న తేడా ఏంటి? ఈ సినిమా ఇంతటి ప్రఖ్యాతి గాంచడానికి కారణం ఏంటి? విడుదలయిన పదమూడు సంవత్సరాల తర్వాత కూడా తన ప్రత్యేకతను నిలుపుకుంటున్న ఈ సినిమా యొక్క ప్రత్యేకత ఏంటి?.. లాంటి విషయాలకు సమాధానాలు అన్వేషిస్తూ ప్రపంచంలోని ఇతర విశ్లేషకుల అభిప్రాయలను తెలియచేస్తూ, తెలుగు సినీ ప్రేమికులకు Pulp Fiction సినిమా గురించి పరిచయం చేయడమే ఈ వ్యాసం యొక్క లక్ష్యం.

ఏ సినిమానైనా విశ్లేషించే ముందు ఆ సినిమా విడుదలయిన కాలాన్ని పరిగణించి విశ్లేషించాలి. ఉదాహరణకు Godard దర్శకత్వంలో వచ్చిన French New wave నాటి తొలి సినిమాల్లో ఒకటి అయిన Breathless సినిమాను తీసుకుంటే, ఈ సినిమాను విశ్లేషించేటప్పుడు అందులో ప్రత్యేకించి చెప్పుకోవల్సిన అంశాల్లో ఒకటి, జంప్ కట్ అనబడే ఎడిటింగ్ ప్రక్రియ. ప్రతి తెలుగు సినిమాలోనూ అవసరం వున్నా లేకపోయినా జంప్ కట్ ను ఎడాపెడా వాడేస్తున్న ఈ రోజుల్లో జంప్ కట్ గురించి, Godard తన సినిమా Breathless లో ఎడిటింగ్ ద్వారా చేసిన ప్రయోగాల గురించి చెప్తే, అదేమంత పెద్ద విషయమని అనిపించకపోవచ్చు. అందుకు కారణం అది ఇప్పుడు సర్వ సాధారణమైపోవడమే. అలాగే Citizen Kane సినిమా చూస్తున్నప్పుడు అందులో ప్రత్యేకించి మనకెదురయ్యే అంశం, సినిమాటోగ్రాఫర్ వుపయోగించిన deep-focus అనబడే ప్రక్రియ. అంతవరకూ ఏ సినిమాలోను చూడనటువంటి విధంగా, నమ్మశక్యం కాని depth-of-field ను వుపయోగించడం ద్వారా ఒకే ఫ్రేములో ఒకరికంటే ఎక్కువమంది నటులను చూపించగలగడమే కాకుండా వారి వారి భావోద్వేగాలను సైతం ఒకేసారి ప్రేక్షకుల ముందుకు తేగలగడం ద్వారా Citizen Kane సినిమాతో కొత్త శకానికి నాంది పలికాడు Orson Wells. ఇప్పుడు మార్కెట్లో లభ్యమయ్యే లెన్సులు, కెమెరాల ద్వారా ఈ deep-focus షాట్లు తీయడం చాలా సులభమైపోయింది. కానీ ఇలా తీస్తే ప్రేక్షకుల మనోభావాల్లో కొత్త అనుభూతులు కలుగ చేయొచ్చని దాదాపు 70 ఏళ్ళకు ముందే ఆలోచించిన Orson Wells గొప్పతనం, ఆ రోజుల్లో డీప్-ఫోకస్ లాంటి ప్రక్రియను సృష్టించడం మీదే ఆధారపడి వుందనడంలో సందేహం లేదు.

పైన పేర్కొన్న Breathless, Citizen Kane సినిమాలలాగే Pulp Fiction సినిమాను విశ్లేషిస్తున్నప్పుడు మనకు మొదటగా ఎదురయ్యే విషయం ఈ సినిమాలోని కథనం. ఈ మధ్య కాలంలో దాదాపు ప్రతి సినీ పరిశ్రమ వ్యక్తి నోటా వినబడుతున్న Non Liner narrative విధానంలో నడుస్తుంది ఈ సినిమా యొక్క కథ.

సాధారణంగా ఈ సినిమా అయినా తీసుకుంటే దానిని మూడు అంకాలుగా చూడవచ్చు. మొదటి అంకంలో సినిమాలోని ముఖ్య పాత్రలను పరిచయం చేయడంతో సరిపోతుంది. మొదటి అంకం చివర్లో సినిమాలోని ప్రముఖ పాత్రధారి అయిన నాయకుడు అనుకోని పరిస్థితిని ఎదుర్కొని, అప్పటివరకూ స్థిరంగా వున్న జీవితం అనుకోకుండా కష్టాల కడలిలో చిక్కుకుటుంది. తన జీవితంలో ఏర్పడిన కష్టాలను ఒక్కొక్కటే చేదించుకుంటూ ముందుకు వెళ్తున్న హీరోకి అడుగడుగునా అడ్డుపడే ఒక ప్రతినాయకుడూ వుంటాడు. రెండో అంకం ముగిసే సరికి తన కష్టాలకు కారణాలు వెతుక్కోవడమే కాకుండా ఏంచేస్తే తన కష్టాలు తీరుతాయో కూడా తెలుసుకుంటాడు నాయకుడు. ఇక మూడో అంకంలోకి వచ్చేసరికి నాయకుడు తన గమ్యం చేరడానికి ఎదురయిన అడ్డంకులన్నీ తొలగించుకోవడంలో మునిగిపోయి సినిమా ముగిసే సరికి తన లక్ష్యం సాధిస్తాడు. ఈ మూడు అంకాల క్రమాన్నే ఇంగ్లీషులో Three-Act Structure అని పిలుస్తారు. మొదటి అంకాన్ని setup అని, రెండో అంకాన్ని conflict అని మూడో అంకాన్ని resolution అనీ పిలుస్తారు. ఈ మూడు అంకాల క్రమంలో కొద్దిపాటి మార్పులు, చేర్పులు చేసి కథ మొత్తాన్ని సరళ రీతిలో చెప్పకుండా ఫ్లాష్‌బ్యాక్ లాంటి ప్రక్రియలు వుపయోగించడం ద్వారా సినిమాకు కొత్త రంగులు అద్దాలని చాలా మందే ప్రయత్నాలు చేసారు. కానీ ఇలాంటి ప్రయత్నంలో అత్యంత వున్నతమైన ప్రయోగం చేయడమే కాకుండా ప్రపంచ సినీ చరిత్రలో తనకంటూ ఒక ప్రత్యేకతను సాధించుకున్నారు Quentin Tarantino.

కథా పరంగా పల్ప్ ఫిక్షన్ గురించి చదవడం కంటే చూడడమే మంచిదని నా అభిప్రాయం. సరళ రీతిలో లేని కథ ఒక ఎత్తయితే ఎటువంటి సంబంధంలేని మూడు కథలు అనుకోని పరిస్థితుల్లో మూడు కథల్లోని పాత్రలు మధ్య సంకర్షణను ఏర్పరుస్తూ వారి మధ్య సంఘర్షణను సృష్టించడం నాకు తెలిసి ప్రపంచ సినీ చరిత్రలో అదే మొదటి సారి. అందుకే ప్రపంచం మొత్తం ఈ సినిమాకు విపరీతమైన ఆదరణ లభించింది.

దాదాపుగా మనం చూసే అన్ని సినిమాలు ప్రేక్షకుల మెదడుకు పెద్ద పని పెట్టవు. చాలా కొద్ది సినిమాలు మాత్రమే సినిమా చూస్తున్నంత సేపే కాకుండా, సినిమా చూసి బయటకు వచ్చిన తర్వాత కూడా మన మదిలో మెదులుతూనే వుండేలా చేస్తాయి. అలా చేసిన అతి కొద్ది సినిమాల్లో పల్ప్ ఫిక్షన్ ఒక్కటి అని చెప్పొచ్చు. అంతగా మన మేధస్సుకి పని పెట్టే విషయం ఏముంది ఈ సినిమాలో అంటే చెప్పడం కష్టం. విరళ రీతిలో సాగే ఈ కథ మొదటి సారి చూడగానే అన్ని విషయాలు అర్థం కావడం కొంచెం కష్టం.

పల్ప్ ఫిక్షన్ సినిమా అనగానే ఎవరికైనా గుర్తొచ్చేది ఈ సినిమాలోని వైవిధ్యమైన కథనం. నిజానికి ఈ సినిమాలోని కథ ఒక జిగ్‌సా పజిల్ అని చెప్పొచ్చు. మూడు విభిన్న కథలను ముక్కలు ముక్కలు చేసి మన ముందు విడి విడీ సన్నివేశాలుగా ప్రదర్శించి ప్రేక్షకుడిని సినిమాలో ఒక ముఖ్య భూమిక పోషించేలా చేసి, ఆ ప్రయత్నంలో ప్రేక్షకునికి ఒక అధ్భుత అనుభూతిని అందించడంలో సఫలం అయ్యాడు ఈ చిత్ర దర్శకుడు Quentin Tarantinio. జిగ్‌సా పజిల్ లోని ముక్కల్ని ఒక దగ్గరకు చేర్చి ఏ విధంగా చిత్రాన్ని పరిపూర్ణం చేయగలమో, అలాంటి అవకాశమే ప్రేక్షకులకు అందివ్వడం ద్వారా ప్రేక్షకుడిని కూడా సినిమాలో ఒక ముఖ్య పాత్ర వహింపచేయడం అనేది అంతకు ముందెప్పుడూ జరగకపోవడం అనేది పల్ప్ ఫిక్షన్ సినిమాను అత్యున్నత శిఖరాలను చేరేలా చేసింది.

పల్ప్ ఫిక్షన్ కంటే ముందే Krzysztof Kieslowski అనే పోలిష్ దర్శకుడు Blind Chance అనే సినిమా ద్వారా Non linear narrative అనే ప్రక్రియను ప్రపంచానికి పరిచయం చేసినప్పటికీ, పల్ప్ ఫిక్షన్ సినిమాలో వున్నంత క్లిష్టంగా ఈ సినిమాలోని కథనం వుండదు.

కథనం ఒక్కటే కాదు ఈ సినిమాలో చెప్పుకోవాల్సిన అంశాలు చాలానే వున్నాయి. అర్థం చేసుకోగలిగితే (ఒక్కోసారి అమెరికన్ హ్యూమర్ అర్థం చేసుకోవడం మనకు కష్టమే), ఈ సినిమాలోని సంభాషణలు ఈ సినిమాకు ప్రాణం అని చెప్పొచ్చు. Bruce Wills, John Travolta, Uma Thurman, Samuel L Jackson లాంటి హాలీవుడ్ దిగ్గజాలను ఒక్క చోట చేర్చడమే కాకుండా వారు పోషించిన పాత్రలచే మాట్లాడించిన సంభాషణలు ఈ సినిమాకు ఒక పెద్ద ప్లస్ పాయింట్.

సన్‌టైంస్ పత్రికకు సినిమా రివ్యూలు రాసే ప్రఖ్యాత సినీ విశ్లేషకుడు Roger Ebert చెప్పినట్టు ఈ సినిమా ఒక audio book గా కూడా విని ఆనందిచవచ్చు. సినిమా అనగానే పొయెటిక్ గా వుండే సంభాషణలు, ఒక సంభాషణకు బదులుగా మరో సంభాషణలా కాకుండా దాదాపుగా ప్రతి పాత్రధారి తమ సంభాషణలను ఒక చైతన్య స్రవంతిలా వల్లించడం ఈ సినిమా లోని సంభాషణల యొక్క మరో ప్రత్యేకత.

పల్ప్ ఫిక్షన్ సినిమా చూసిన చాలామంది చేసే మొదటి వాఖ్య సినిమా చాలా హింసాత్మకంగా వుందని. కానీ Quentin Tarantino హింసను చూపించకుండానే సినిమాను హింసాత్మకంగా రూపొందించారన్నది సత్యం. కాకపోతే ఆ విషయం చాలా మంది ప్రేక్షకులు గ్రహించరు. Quentin Tarantino తన మొదటి సినిమా అయిన Reservoir Dogs లో కూడా ఇదే ప్రయోగం చేసారు. Reservoir Dogs కథాపరంగా ఒక బ్యాంకు దోపిడీకి సంబంధించిన కథాంశంతో నడుస్తుంది. కానీ Oceans Eleven సినిమాలోలా దోపిడీ ఎలా చేసారు అన్న కథాంశం కాకుండా, దోపిడి చేసిన తర్వాత దొంగల ముఠా సభ్యుల మధ్య జరిగే సంఘర్షణను కథాంశంగా ఎన్నుకోవడంలోనే Quentin తన ప్రత్యేకతను చాటుకున్నారు. సరిగా అలాగే Pulp Fiction సినిమాలో కూడా హింసాత్మక సంఘటనలు చూపించకుండానే ప్రేక్షకులు చూసినట్టు ఫీల్ అయ్యేలా చేయడంలో తన పనితనాన్ని చూపెట్టారు.

ఉదాహరణకు, ఈ సినిమాలో కార్లో ఒక వ్యక్తిని కాల్చి పారేసే సన్నివేశం వుంటుంది. కాల్చడం ప్రేక్షకులు అసలు చూడనే చూడరు. కానీ ఆ వ్యక్తిని చంపేసాక రక్తసిక్తమైన దుస్తులతో వున్న హంతకులను, రక్తంతో తడిసి ముద్దయిన కారు సీటు చూపించడం ద్వారా ఆ హింసాత్మక సంఘటను మనం చూసినట్టు మన మదిలో భ్రమింపజేస్తాడు దర్శకుడు. అలాగే మరో సన్నివేశంలో ఇద్దరు వ్యక్తులు మరో ముగ్గుర్ని కాల్చి చంపుతున్నప్పుడు మనకు కనిపించే దృశ్యం కాల్చే వాళ్ళ మొహాలే కానీ హతమౌతున్న వ్యక్తులు కాదు.

ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే, పల్ప్ ప్జిక్షన్ సినిమాలో ఎన్నో ప్రత్యేక ఆకర్షణలు వున్నాయి. ఉదాహరణకు ఈ సినిమాలోని ఒక కథ మొత్తం ఒక బ్రీఫ్‌కేస్ చుట్టూ తిరుగుతుంది. కానీ సినిమా అంతా అయ్యాక కూడా ‘అసలా బ్రీఫ్‌కేస్ లో ఏముందని అంతమంది కొట్టుకు చస్తారో’ అర్థంకాదు. కొన్ని విషయాలను ప్రేక్షకుల నిర్ణయానికే వదిలేస్తుంది ఈ సినిమా. ఆ విధంగా అరటిపండు వలిచి నోట్లో పెట్టినంత సులభంగా సినిమా కథను రొటీన్ గా చెప్పేయకుండా ప్రేక్షకులు నిశ్చష్టులను కాక, చైతన్యవంతుల్ని చేసి, సినిమాలో ఒక భాగస్వామిని చేసి, తనలోని ప్రేక్షకుడిని డర్శకునిగా గౌరవించాడు Quntin Tarantino.

నిజానికి పల్ప్ ఫిక్షన్ సినిమాలోని కథలు ఈ సినిమా కోసంగా రాసినవి కాదట. ఈ సినిమా తీయాలని ఆలోచన లేని రోజుల్లోనే తన మిత్రుడు (ఇప్పుడు శత్రువు) Roger Avery తో కలిసి రాసుకున్నారట. విడి విడిగా రాసిన కథలను ఒకటిగా చేర్చి ఒక సినిమాగా తీయడం ఒక అద్భుత ప్రయోగం. ఇలాంటి ప్రయోగమే Short cuts అనే సినిమా ద్వారా Robert Altman అమెరికన్ రచయిత అయిన Raymond Carver రచించిన పదికి పైగా కథలను ఎన్నుకుని వాటన్నింటిని ఒక సినిమాగా రూపొందించారు.

మనం ఎంత అరిచి గీపెట్టినా మీడియా చేసే మాయాజాలం ముందు మన నోర్లు మూతబడాల్సిందే. ఈ post modern ఎరాలో మీడియా ఎంత చెప్తే అంత. పల్ప్ ఫిక్షన్ అంతగా ప్రాచుర్యం పొందడానికి ముఖ్య కారణాల్లో మీడియా ఒకటని నా అభిప్రాయం.

వైవిధ్యమైన సినిమాలకు పెద్దపీట వేసి ఆదరించడంలో ఎప్పుడూ ముందుండే Cannes చిత్రోత్సవంలో అత్యున్నత పురస్కారం లభించడంతో ఈ సినిమాకు మంచి పబ్లిసిటీ వచ్చింది. ఒక వైపు Cannes అవార్డు అందించిన ప్రాచుర్యం, మరో వైపు ఈ సినిమా నచ్చిన వాళ్ళు చేసిన ప్రచారంతో పాటు పత్రికలు మరియు ఇతర మీడియా కల్పించిన ప్రచారం కూడా ఈ సినిమా ఇంతటి జనాకర్షణ పొందడానికి మరో కారణం. ఈ సినిమా సాధించిన విజయం ఎంతో మంది కొత్త తరం దర్శకులను సంప్రదాయక కథన ప్రక్రియలను ఛాలెంజ్ చేసేలా చేసింది. అందుకు సాక్ష్యమే Steven Soderberg రూపొందించిన Traffic, Alexandro Gonzalez రూపొందించిన Amerros Perros, Christopher Nolan రూపొందించిన Momento, Following సినిమాలు.

పల్ప్ ఫిక్షన్ సినిమా కంటే ముందు Quentin Tarantino దర్శకత్వంలోనే వచ్చిన మరో సినిమా, Reservoir Dogs కూడా ఈయన దర్శకత్వ ప్రతిభకు ఒక మంచి ఉదాహరణ. ఈ రెండు సినిమాల తర్వాత ఈయన తీసిన Jackie Brown, Kill Bill లాంటి సినిమాలు మాత్రం మొదటి రెండు సినిమాల్లోని వైవిధ్యాన్ని కనబరచలేదంటే అతిశయోక్తి కాదు. ఒక విధంగా Kill Bill హింసను stylistic గా ప్రదర్శించడంలో సఫలం కాగలిగింది కానీ పల్ప్ ఫిక్షన్ అంత గొప్ప సినిమా మాత్రం కాదని చెప్పొచ్చు. ఈ మధ్యనే Death proof అనే మరో సినిమాతో ప్రేక్షకుల ముందుకు వచాడు Quentin. ఈ సినిమా పల్ప్ ఫిక్షన్ స్థాయిలో వుందో లేదో చూసిన వారెవరైనా చెప్పాలి.

(నానాటికీ దిగజారిపోతున్న తెలుగు సినిమాకు పునరుజ్జీవం కల్పించాలని ప్రేక్షకులకు మంచి సినిమాల గురించి పరిజ్ఞానం కలుగచేసే ప్రయత్నంలో వ్యాసాలు రాస్తూ, తెలుగు సాహితీ ప్రపంచంలోని ఆణిముత్యాలను సినిమాలుగా తీసి తెలుగు సినిమాను ప్రపంచ స్థాయికి తీసుకెళ్ళాలనే ఉద్దేశంతో, మంచి సినిమా తీయడం ద్వారా ప్రేక్షకుల ముందుకు రావాలని కలలు గంటూ తన కలలను త్వరలో తెరకెక్కించే ప్రయత్నంలో వున్న వెంకట్ ప్రస్తుతం ఇంగ్లాండ్ లో సాఫ్ట్‌వేర్ ఇంజనీర్‌గా పని చేస్తూనే పొద్దులో సినిమా శీర్షిక నిర్వహిస్తూ మరియు తన సొంత వెబ్‌సైటు http://24fps.co.in లో కూడా సినిమాల గురించి రాస్తున్నారు.)

కొడవటిగంటి రోహిణీప్రసాద్ గారు సంగీతమ్మీద ఆసక్తితో హిందూస్థానీ శాస్త్రీయ సంగీతాన్ని, కర్ణాటక సంగీతాన్ని మథించి దేశవిదేశాల్లో అనేక ప్రదర్శనలివ్వడమేగాక ఎన్నో ప్రదర్శనలకు సంగీత దర్శకత్వం వహించారు. తండ్రి (కొడవటిగంటి కుటుంబరావు) గారి వద్దనుంచి వారసత్వంగా వచ్చిన రచనాసక్తితో సైన్సు గురించి, సంగీతం గురించి తెలుగులో సరళమైన రచనలెన్నో చేశారు. కొన్ని పత్రికల్లో శీర్షికలు కూడా నిర్వహించారు. ఇవన్నీ అలా ఉంచి వృత్తిరీత్యా ఆయన అణుధార్మిక శాస్త్రవేత్త! చాన్నాళ్ళ కిందటే తెలుగులో బ్లాగులు(http://rohiniprasadk.blogspot.com, http://rohiniprasadkscience.blogspot.com) రాయడం మొదలుపెట్టారు. మానవ ప్రస్థానంపై రోహిణీప్రసాదు గారు రాసిన వ్యాసాన్ని అతిథి శీర్షికన అందిస్తున్నాం.

ప్రాణులన్నీ ఒకే కుదుటినుంచి పుట్టాయని మనకు తెలుసు. వీటిలో మనను ఏమాత్రమూ పోలనివీ, మనతో కొంత పోల్చదగినవీ, మనకు దగ్గర బంధువులనిపించే వానరాలూ ఇలా అనేకం ఉన్నాయి. ప్రపంచంలో 300 కోట్ల ఏళ్ళ క్రితమే మొదట ఏకకణజీవులు పుట్టాయనీ, ఆ తరవాత 53 కోట్ల ఏళ్ళ క్రితం వరకూ బహుకణజీవులే ఆవిర్భవించలేదనీ శాస్త్రవేత్తలు నమ్ముతున్నారు. ఏవో భౌతిక కారణాల వల్ల పెద్దపెట్టున బహుకణజీవులు పుట్టుకురావడం మొదలుపెట్టాక మొదటగా జలచరాలూ, తరవాత ఉభయచరాలూ ఆవిర్భవించాయనీ రాక్షసిబల్లులకు ముందూ, తరవాతా చిత్ర విచిత్రమైన ఆకారాల్లో వివిధ జాతులు భూమి మీద తిరిగాయనీ సాక్ష్యాలు లభించాయి. కాలవ్యవధిలో ఈ తేడాలను సరిగ్గా అర్థం చేసుకోవాలి. నిర్జీవమైన భూతలం మీద మొదటి వంద కోటి సంవత్సరాల దాకా జీవకణాలే పుట్టలేదు. ఆ తరవాత ఎంతో కాలంపాటు ఏకకణ జీవులే ఉండేవి. 53 కోట్ల సంవత్సరాల కిందట రకరకాల బహుకణప్రాణులు ఆవిర్భవించిన నాటికి భూమీ, సూర్యుడూ పుట్టి 400 కోట్ల సంవత్సరాలు గడిచిపోయాయి. ఆ ప్రాణుల్లో వెన్నెముక కలిగినవి కొన్ని మాత్రమే ఉండేవి. వాటిలో కొన్ని నీటినుంచి పొడి నేల మీదికి పాకటం, సరీసృపాలూ, క్షీరదాలూ అంటూ తేడాలు ఏర్పడటం, క్షీరదాల్లో ప్రైమేట్‌ జాతి ఆవిర్భవించి అందులో నుంచి మనుషులు పుట్టుకు రావడం, ఇవన్నీ ప్రకృతిలో సహజంగా జరుగుతూ వచ్చిన మార్పులననుసరించి జరిగిన పరిణామాలు. ఈ లెక్కన చూస్తే మనిషి ఆవిర్భావం “ఇటీవలనే” జరిగినట్టు అనుకోవాలి.

మనిషి ఆవిర్భావం జరగడమే యాదృచ్ఛికం. ఆరున్నర కోట్ల ఏళ్ళ క్రితం పెద్ద ఉల్కవంటిదేదో భూమిమీద వచ్చిపడగా రాక్షసిబల్లుల ప్రాబల్యం తగ్గిందనీ, క్షీరదాల ప్రాచుర్యం పెరిగిందనీ తెలుస్తోంది. పాలిచ్చి పిల్లలని పెంచే క్షీరదాల్లో ఎన్నెన్నో రకాలు తలెత్తాక చెట్లను అంటిపెట్టుకుని, తక్కిన ఇంద్రియాలతో పోలిస్తే కళ్ళమీదనే ఎక్కువగా ఆధారపడి బతికే మర్కట జాతులు ఆవిర్భవించాయి. జీవపరిణామ దశల్లో వీటి తరవాత మనిషిజాతికి దగ్గరగా ఉండేవి వాలిడి కోతులు. కోతుల గుంపులు సామాన్యంగా పోట్లాడుకుంటూ, సంఘర్షణకు లోనవుతాయి. హోమినాయిడ్‌ జాతి ప్రాణులు అలా కాకుండా పరస్పరం సహాయం చేసుకుంటూ, సముదాయాలుగా జీవించసాగాయి. వాటి దేహాలు బలిష్ఠంగా, చేతులు కాళ్ళకన్నా పొడుగ్గా, సున్నితమైన పనులు చెయ్యగలిగినవిగా రూపొందసాగాయి. అన్నిటికన్నా ముఖ్యమైనది ఈ మార్పులవల్ల మెదడులో కలిగిన అభివృద్ధి. ఈనాటికీ చింపాంజీలూ, గొరిల్లాలూ ప్రవర్తనలో కోతుల కంటే మనుషులకు దగ్గరగా అనిపిస్తాయి. ఇవి కోతుల్లాగా శాకాహారానికి పరిమితం కావు. భాష లేకపోయినా రకరకాల శబ్దాలతో సంకేతాలు పంపగలవు.

మనకూ, కోతులకూ, తోకలులేని గొరిల్లాలవంటి వాలిడి కోతుల పుట్టుకకు దారితీసిన ఆంత్రోపాయిడ్‌ ప్రైమేట్‌లు సుమారు 5 కోట్ల సంవత్సరాల కిందట తమ శారీరక లక్షణాల్లో ప్రత్యేకత సంతరించుకున్నాయి. చెట్లమీదనే జీవించే ఈ క్షీరదాలు తక్కినవాటికి భిన్నంగా, మెరుగైన చూపునూ, లాఘవంగా కదలగలిగిన అవయవాలనూ సాధించుకున్నాయి. వీటన్నిటికీ సంబంధించిన మెదడు భాగాలుకూడా అభివృద్ధి అవుతూవచ్చాయి. కొన్ని పరిస్థితుల్లో తప్ప ఈ లక్షణాలు మారవలసిన అవసరం ఏర్పడకపోవడంతో రకరకాల కోతులూ, వానరాలూ తామున్న స్థితిలోనే విజయవంతంగా కొనసాగాయి. ప్రతికూల వాతావరణమో, మరొక ఒత్తిడో ఎదురైనప్పుడే జీవ పరిణామానికి ప్రేరణ కలుగుతుంది. అటువంటి కారణాలవల్ల కోతులకు భిన్నమైన హోమినాయిడ్‌ జాతి 25-50 లక్షల సంవత్సరాల క్రితం ఏర్పడింది.

కోతులూ, వానరాల్లో ముక్కు కింది వైపుకు వంగి ఉండే ఒక జాతి ఏర్పడింది. వాసనపై తక్కువగా ఆధారపడిన ఈ జాతి నిశ్చయంగా మానవుల పుట్టుకకు కారణమైంది. ఈ ప్రాణుల శరీరభాగాల శిలాజాలు దొరికాయి. ఈ ఫాసిల్‌ శకలాలని బట్టి చూస్తే నరవానర (ఏప్‌), మనిషి లక్షణాలు రెండూ ఉన్నట్టు అనిపిస్తోంది. వారి చర్మం ఏ రంగులో ఉండేదో, ఎన్ని వెంట్రుకలు ఉండేవో, ఆహార సేకరణ ఎలా జరిగేదో, సము దాయాలు ఎలా బతికేవో వగైరా వివరాలు తెలియవు కాని ఈనాడు కనబడే చింపాంజీల వంటివాటిని గమనించి శాస్త్రవేత్తలు అనేక విషయాలు ఊహించగలుగుతున్నారు. ముఖాల ఆకారంలోనూ, ప్రవర్తనలోనూ, మెదడు పరిణామంలోనూ, ఒంటిమీద రోమాల విషయంలోనూ వారు చింపాంజీలను పోలి ఉండవచ్చు.

జన్యుపరంగా చింపాంజీలకూ, మనకీ 98.5 శాతం పోలికలున్నాయి. దీనర్థం మనకవి పూర్వీకులని కాదు. ఈ రెండు జాతులూ ఒకే కుదుటినుంచి పుట్టాయని. చింపాంజీలతో పోలిస్తే ఒరాంగుటాన్‌లు మనకు కాస్త దూరపు బంధువులే. ఇవన్నీ మనలాగే సముదాయాలుగా, గుంపులుగా, ఒకదాని కొకటి సహకరిస్తూ బతికే జీవులు. తక్కిన జంతువుల కన్నా తెలివైనవి. మెదడూ, నాడీమండలమూ అభివృద్ధి అయిన లక్షణాలు కలిగినవి. ఈ వాలిడికోతులు మునుపు ఎప్పుడో ఒక శాఖగా చీలిపోయి, మనుషులు సాధించిన జీవపరిణామాన్ని అందుకోలేకపోయాయి. జీవపరిణామం అనేది అప్పుడెప్పుడో జరిగి ఆగిపోయిందా? ఈనాడు కోతులు వాలిడికోతులుగానూ, వాలిడికోతులు మనుషులుగానూ మారటం లేదేం? అని కొందరికి అనుమానాలు కలుగుతాయి. ఒక్కొక్క జీవావరణం, లేక బయోస్ఫియర్‌లో తమ లక్షణాలను మార్చుకోకుండా బతకగలిగిన ప్రాణులు యథాస్థితిలో కొనసాగుతూ ఉంటాయి. అందుచేతనే మనకు దగ్గరివీ, కానివీ అనిపించే రకరకాల జంతువులు ఈనాటికీ కనిపిస్తూనే ఉంటాయి.

సుమారు 60 లక్షల సంవత్సరాల క్రితం ఆధునిక మానవజాతికి పూర్వీకులనదగిన ప్రాణులు నరవానరాలవంటి జంతువుల నుంచి వేరుపడ్డట్టు తెలుస్తోంది. రెండు కాళ్ళతో నడవడం, చేతులతో ఇతర పనులు చేసుకోవడం, రకరకాల ఆహారం తినడం, లైంగిక కార్యకలాపాలకు కేవలం వాసనలపైన కాకుండా మెదడూ, సామాజిక నియంత్రణలపై ఆధారపడడం మొదలైనవి మానవుల పూర్వీకుల లక్షణాలు. తొలిరోజుల్లో వీటిలో అనేక జాతులు ఏర్పడ్డాయి. వీటిలో అతి ప్రాచీనమైన ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతికి చెందినవి తూర్పు, దక్షిణ ఆఫ్రికా ప్రాంతాల్లో ఉన్నట్టు సాక్ష్యాలున్నాయి. అప్పటి ప్రాణుల ఎముకలూ, అవి, లేదా వారు తయారు చేసుకున్న పనిముట్లే అందుకు దాఖలాలు. 40 లక్షల సంవత్సరాలకు మునుపే ఈ ప్రాణులు మనలాగా కాస్త నిటారుగా నిలబడి రెండుకాళ్ళ మీద నడిచేవి.

నిటారుగా నిలవడంలో మానవజాతి పరిణామం

ఇందుకు అవసరమైన శారీరక మార్పులు జరిగాయి. కటి ఎముక వాలిడికోతులకన్నా పొట్టిగా, వెడల్పుగా తయారైంది. అందువల్ల జఘనభాగపు కండరాలు నడుస్తున్న శరీరాన్ని అదుపులో ఉంచగలిగాయి. కటి భాగం గిన్నెలాగా ఉండడంతో నిటారుగా నిలుచున్నప్పుడు కడుపు లోపలి భాగాలకు తగిన ఆధారం ఏర్పడింది. నడుముకు కింద కాళ్ళు లోపలి వైపుకు వంపు తిరిగాయి. ఇందువల్ల నిలువుగా నడుస్తున్నప్పుడు మోకాళ్ళు తగిన ఆధారాన్నిస్తాయి. చింపాంజీలవంటి వాలిడికోతులకు నడుము నుంచి కాళ్ళు తిన్నగా దిగుతాయి. అందుచేత అవి రెండు కాళ్ళ మీద నడిచినప్పుడు శరీరం పక్కలకు ఊగుతుంది. ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతివారికి కాలి వేళ్ళు పొట్టివిగా తయారై, నడిచేటప్పుడు నేలను వెనక్కి నెట్టడానికి పనికొచ్చాయి. ఇదంతా నడవగా, నడవగా కండరాలు పెరిగినట్టుగా జరగలేదు. ఒక్కొక్క తరంలోనూ యాదృచ్ఛికంగా జరిగిన ఈ రకమైన జన్యు పరిణామాలు బలపడేందుకు ఆస్కారం క్రమంగా పెరిగింది.

ప్రాచీనయుగంలో ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతి తక్కిన నరవానరాలనుంచి వేరు పడటానికి పర్యావరణంలో కలిగిన మార్పులే ముఖ్యకారణమని ఊహిస్తున్నారు. 80నుంచి 50 లక్షల సంవత్సరాల క్రితం ప్రపంచవ్యాప్తంగా వాతావరణం చల్లబడి పొడిగా మారింది. తూర్పు ఆఫ్రికాలో అడవులు అక్కడక్కడా పలచబడటంతో కొన్ని ఏప్‌ (నరవానర) జాతులు పశ్చిమాన దట్టమైన అడవుల్లో ఉంటున్న తమ జాతినుంచి వేరయాయి. పెద్ద మైదాన ప్రాంతాల్లో ఉండవలసివచ్చిన ఈ ప్రాణులకు మార్పు తప్పనిసరి అయింది. చెట్ల రక్షణ కరువైన పరిస్థితిలో ఇవి పెద్ద సముదాయాలుగా ఏర్పడి, మైదానాల్లో ఆహారసేకరణకూ, క్రూరమృగాల వాతబడకుండా ఉండేందుకూ పాటుపడవలసివచ్చింది. వీటికి రెండు కాళ్ళమీద నడవడం, పరిగెత్తడం, ముందుకాళ్ళను చేతులుగా ఉపయోగించుకోవడం లాభించింది. ఇక్కడ “లాభం” అంటే ప్రాణాలు దక్కడం, తమ లక్షణాలను కలిగిన సంతానాన్ని పొందడం అనుకోవాలి. “నష్టం” అంటే మరణం, తమ లక్షణాలు కలిగిన సంతానం రూపు మాసిపోవడమే.

మొత్తం మీద చెట్లనుంచి దూరమైన పరిస్థితిలో తప్పనిసరి అయిన రెండుకాళ్ళ నడక మానవ లక్షణం అయింది. దీనివల్ల ఆలోచనాశక్తీ, పరస్పరం సమాచారం అందించుకునే సామర్య్థమూ పెరిగాయి. ఒకవేళ ఏదైనా ఒక ప్రాణికి ఈ నేర్పు కొరవడితే అది చచ్చిపోయి, దాని లక్షణాలు ఉన్న సంతానం సోదిలోకి లేకుండా పోయింది. జీవపరిణామం ఇటువంటి ఒత్తిడి ఉన్నంతకాలమూ ఒకే దిశగా సాగుతుంది కనక మనిషిజాతి లక్షణాలుకొన్ని ప్రాణుల్లో బలపడుతూ వచ్చాయి. “భగవంతుడి లీల” ఎటువంటిదో కాని మనిషి ఆవిర్భావానికి తోడ్పడినవి అప్పట్లో ఎండిపోతున్న అరణ్యాలు మాత్రమేనని పరిశోధనలు తెలియజేస్తున్నాయి. ఈ “లీల” పౌరాణిక సినిమాల్లో చూపినట్టుగా అకస్మాత్తుగా కాకుండా లక్షల సంవత్సరాలపాటు అతి నెమ్మదిగా జరిగింది.

తొలి మానవులు చెట్లనుంచి పూర్తిగా దూరం కాలేదనీ, రకరకాల ప్రకృతి వైపరీత్యాలకు గురి అవుతూ రకరకాల ప్రాంతాల్లో తలదాచుకున్నారనీ ఒక ప్రతిపాదన ఉంది. ఆ కారణంగా ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతివారు రెండు కాళ్ళ నడకతోబాటు చెట్లు కూడా ఎక్కగలిగేవారని ఈ సిద్ధాంతం చెపుతుంది. చేతులు ఖాళీ అవడంతో ఆహారాన్నీ, పనిముట్లనూ మోసుకెళ్ళే వీలు కలిగింది. ఈ రాతి పనిముట్లు వేటాడటానికి ఉపయోగించలేదు. పెద్ద మృగాలు చంపి తినగా మిగిలిన మాంసాన్ని గిల్లుకు తినేందుకు ఈ జీవులు పనిముట్లు తయారు చేసుకున్నారు. ఇది అప్పటిదాకా ఏ ప్రాణీ చెయ్యనటువంటి పని. ఇందుకు తగినట్టుగా వారి మెదడు పెరగసాగింది.

1. చింపాంజీ, 2. ఆస్ట్రలో పితెకస్‌, 3. ఆధునిక మానవుడు ఎ. తొడ ఎముక, బి. మోకాలి ఎముక, సి. బరువు పడే లంబం
(చింపాంజీ కటి భాగం పొడవుగా, ఇరుకుగా ఉంటుంది)
నిటారుగా నిలుచోగలిగిన ఈ జీవులు ఎత్తుగా పెరిగిన రెల్లు దుబ్బుల పైనుంచి కూడా క్రూరమృగాల రాకను గుర్తించగలిగారు. చేతులతో ఆయుధాలను పట్టుకోవడం, నేలమీదా, చెట్ల కొమ్మలమీదా లభించే ఆహారాన్ని అందుకోవడం వీలయింది. చింపాంజీలు కూడా రెండు కాళ్ళమీద నడవగలవు కాని ఎక్కువ దూరం పోలేవు. ఎంత దూరమైనా నడవడం, అవసరమైనప్పుడు చెట్ల చాటుకు పరిగెత్తి, చెట్లెక్కి ప్రాణాలు కాపాడుకోవడం ఇవన్నీ ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతివారు నేర్చారు. తమ మనుగడ పూర్తిగా ఇలాంటి సామర్య్థంపైనే ఆధారపడటంతో ఈ మార్పులు అతి వేగంగా, విజయవంతంగా జరిగాయి. దుర్భరమైన పరిస్థితులను ఎదుర్కొంటూ మానవజాతి పురోగతికి మార్గం కలిగించారు.

ఈ విధంగా సుమారు 60 లక్షల సంవత్సరాల కిందట మానవజాతి ఆవిర్భావానికి దారితీసిన జాతి ఒకటి దక్షిణాఫ్రికా ప్రాంతంలో రూపొందింది. ఈ ప్రాణుల ముఖ్య లక్షణాలు రెండు కాళ్ళ నడకా, చిన్నచిన్న కోరపళ్ళూను. తరవాత ఈ జాతి ఆఫ్రికాలోని తక్కిన ప్రాంతాలకు వ్యాపించింది. ఈ పరిణామాల కారణంగా 40 నుంచి 20 లక్షల సంవత్సరాల కిందట మనుషులకు పూర్వీకులైన ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతి ప్రాణులు జీవించినట్టు శిలాజాలు తెలుపుతున్నాయి.

ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతి

చాలా విషయాల్లో ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతి ప్రాణులు వానర లక్షణాలు కలిగిఉండేవారు. కురచైన నుదురూ, పొడుచుకొచ్చిన ముఖమూ, చింపాంజీలతో సమానమైన నాలుగైదు వందల ఘన సెంటిమీటర్లకు మించని మెదడు పరిణామమూ, ఇలా చూస్తే బహుశా కాస్త ఉన్నతజాతి వానరాల్లాగే కనబడేవారేమో. శరీరపు బరువు కూడా యాభై కిలోలకు మించకుండా, ఎత్తు అయిదడుగులలోపే ఉండేది. కొన్ని జాతుల్లో గొరిల్లాలూ, ఒరాంగుటాన్‌లలాగే మగ ప్రాణులు ఆడవాటికన్నా భారీగా ఉండేవి. చేతి వేళ్ళు నరవానరాల కన్నా కాస్త పొట్టిగానూ, బొటనవేళ్ళు మాత్రం పొడుగ్గా అటూ ఇటూ తిరగ గలిగేవిగా ఉండేవి. వారిలో అప్పటిదాకా మరే ప్రాణిలోనూ కానరాని మార్పు రెండుకాళ్ళ మీద నడవడమే. ఈ ఒక్కటే ఎన్నెన్నో పరిణామాలకు కారణమైంది. మనకీనాడు అలాంటి ప్రాణి కనబడితే అదేదో తెలివైన వాలిడికోతి అనుకుంటామేమో.

నరవానరాల్లాగా తిన్నగా ఉండక వెన్నెముక “క” అక్షరంలాగా వంపు తిరగడంతో ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతి ప్రాణుల మొండెం కురచగా తయారైంది. శరీరాలు దృఢంగా, నిలువుగా తిరగటానికి వీలుగా ఉండేవి. నిలుచున్న తీరుకు అనుగుణంగా వెన్నుపాము పుర్రెలోకి చొరబడే స్థలం కూడా నరవానరాలకు భిన్నంగా ఉండేది. ఏప్‌ నరవానరాలకు కొరకడానికీ, భయపెట్టడానికీ పెద్ద పెద్ద కోరపళ్ళుంటాయి. ఆధునిక మానవులకన్నా పెద్దవే అయినా, 40 లక్షల సంవత్సరాలనాటి ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతికి కోరపళ్ళు చిన్నవిగా మారాయి. సముదాయాలుగా పరస్పరం సహకరిస్తూ బతికిన మగ జంతువులకు ఒకదాన్నొకటి భయపెట్టవలసిన అవసరం తగ్గింది.

క్రమంగా వీటిలో ఏడెనిమిది జాతులు ఏర్పడ్డాయి. 12 లక్షల సంవత్సరాల కిందట దృఢకాయంతో ఒక ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతి తయారైంది. ఈ జాతివారికి శాకాహారాన్ని బాగా నమిలి తినే పెద్ద దంతాలుండేవి. అప్పట్లో పుష్కలంగా లభించే ఆహారం తినడానికి అటువంటి “అభివృద్ధి” జరిగి ఉంటుంది కాని అది ఆధునిక మానవులు రూపొందేందుకు పనికిరాలేదు. మానవజాతికి తరవాతి యుగంలో ముఖ్యలక్షణాలైన అవగాహనా, ముందాలోచనా, ఊహాశక్తీ మొదలైనవి ప్రతికూల పరిస్థితులు ఎదురుకావడంతో అబ్బిన గుణాలు.

ఉన్న పరిస్థితులకు అనువుగా రూపొందిన లక్షణాలన్నీ భవిష్యత్తులో ఉత్తమ జీవ పరిణామానికి దారితీస్తాయనే నమ్మకం ఏమీ లేదు. జీవపరిణామంలోని విచిత్రమైన అంశం అదే. ఏ ఒక్క యుగంలోనైనా ఉన్నంతలో జన్యుపరంగా బాగా బలపడి, సంతానాన్ని అభివృద్ధి చేసుకోవడానికే ప్రాణులన్నీ ప్రయత్నిస్తూ ఉంటాయి. ఈ ప్రక్రియలో వాటి ప్రభావం ఇతర జీవరాశి మీదా, ఇతర జీవాల ప్రభావం వాటిమీదా పడుతూ ఉంటుంది. మధ్యలో ప్రకృతి వైపరీత్యాలు ఉన్న పరిస్థితులని తారుమారు చేసి ఉపద్రవాలు తెచ్చిపెడుతూ ఉంటాయి. పరిణామాన్ని ముందుకు నెట్టేవి అవే. ఆపదలని అధిగమించడానికి కొత్త శరీరలక్షణాలు బలపడక తప్పదు. వాటిలో ఏది నిలుస్తుందో, ఏది పనికిరానిదో ప్రకృతే నిర్ణయిస్తుంది. ఈ మార్పులకు ఒక నిర్దిష్టమైన “ప్రణాళిక” అంటూ ఉండదు కనక జీవపరిణామం ఎప్పటికప్పుడు అనుకోని మలుపులు తిరుగుతూ ముందుకు సాగుతుంది.

కారణాలు ఏవైనప్పటికీ కొన్ని లక్షలఏళ్ళు ఆఫ్రికా అంతా పెరిగిన ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతి ఆ తరవాత అంతరించిపోయింది. వీరికన్నా పెద్ద మెదడుతో ఆవిర్భవించిన హోమో ఎరెక్టస్‌ జాతి ప్రజలది పైచెయ్యి అయింది. సుమారు 18 లక్షల సంవత్సరాల కిందట ఆవిర్భవించిన ఈ కొత్త జాతి 30 వేల సంవత్సరాల కిందటిదాకా బతికింది.

హోమో ఎరెక్టస్‌ జాతి

నరవానరం స్థాయినుంచి ఆధునిక మానవజాతి ఆవిర్భావం దాకా జరిగిన సంఘటనలను గురించి సరిగ్గా అర్థం చేసుకోవాలి. ఒక యుగమో, ఒక జాతి ప్రజలో అంతరించగానే అందులోనుంచి కొత్త జాతి పుట్టుకొచ్చిందని భావించకూడదు. ఒక్కొక్క ప్రాంతంలో పరిస్థితులని అనుసరించి మనిషిజాతులు అనేక మార్పులు సంతరించుకుంటూ వచ్చాయి. తరవాతి కాలంలో అంతరించనున్న ప్రజలు ఇతర “మెరుగైన” ప్రజలకు సమకాలికులుగా వేల ఏళ్ళపాటు జీవిస్తూనే ఉండేవారు. విశాలమైన ప్రపంచంలో అప్పుడప్పుడూ అరుదుగా తారసపడి పరస్పరం సంఘర్షించినప్పటికీ ఒక జాతి మరొకజాతిని రూపు మాపేసిందనడానికి రుజువులేమీ కనబడవు. అంతకంతకూ వనరుల కోసం పోటీ పెరిగిన మాట నిజమే అయినా ఒక జాతి అంతరించడానికీ, మరొకటి పెంపొందడానికీ ప్రకృతిలోని పరిస్థితులే కారణం అవుతూవచ్చాయి. ఇవి ఆధునిక యుగంలో ఆటవికజాతులు తమ అలవాట్లని మార్చుకుని నాగరికులైనట్టుగా జరిగిన మార్పులు కావు. ఆస్ట్రలో పితెకస్‌, హోమో ఎరెక్టస్‌ మొదలైనవి వేరువేరు జాతులు. నిన్న మొన్నటిదాకా శాస్త్రవేత్తలు హోమో ఎరెక్టస్‌ జాతినుంచి ఆధునిక మానవజాతి పుట్టిందని భావించేవారు కాని ఆధునిక మానవులు తూర్పు ఆఫ్రికాలో మరొక విడి పాయగా రూపొంది హోమో ఎరెక్టస్‌ జాతికి సమకాలికులుగా ఉన్నారని ఊహిస్తున్నారు.

జంతువులతో పోలిస్తే మనిషికి ప్రత్యేకత కలిగించే లక్షణాలు చాలానే ఉన్నాయి. మేధాశక్తిలోనూ, సాంఘిక పరిణామంలోనూ జంతువుల్లో మనిషికి సాటి రాగలిగినవి చాలా తక్కువ. జీవపరిణామ క్రమంలో మనిషికి అబ్బిన ప్రత్యేకతలన్నీ దాదాపు ఒకేసారి రూపొందాయి. రెండు కాళ్ళమీద నడవగలగడం, పనిముట్లు చేసుకోవడం, ముందాలోచనతో వ్యవహరించడం మొదలైన విశేషశక్తులన్నీ కలిసి ఏర్పడ్డాయి. దీనివల్ల కొన్ని అనుకోని మార్పులు జరిగాయి.
వీటన్నిటికీ కారణం ఒకటే; లక్షలాది సంవత్సరాల క్రితం భౌగోళిక పరిస్థితుల్లో కలిగిన మార్పులవల్ల నాలుగుకాళ్ళతో పరిగెత్తే నరవానరజాతుల్లో కొన్నిటికి రెండుకాళ్ళ నడక తప్పనిసరి అయింది. ముందుకాళ్ళు చేతులుగా మారడంతో వాటికి కొత్త నైపుణ్యం అలవడింది. చేతులూ, వేళ్ళ కదలికలను శాసించే మెదడులోని భాగాలు విపరీతంగా అభివృద్ధి చెందాయి.
పనిముట్లద్వారా ఆహారం మరింత బాగా సంపాదించుకోవడంతో రానురాను సున్నితమైన పనులకు చేతులు అలవాటు పడడం, దానికి అనుగుణంగా మెదడు పెరగడం జరిగింది. ఏరుకు తినే దశనుంచి వేటాడే దశకు చేరుకోవడంతో ముందుగా ఆలోచించుకోవడం మొదలైంది. దీనికి తగినట్టే మెదడు విపరీతంగా పెరిగింది. అందువల్ల మనిషి తల పెద్దదయింది. వానరాల్లా కాకుండా నిటారుగా నిలబడ్డ మనిషికి ముఖం అంతకంతకూ విశాలమవుతున్న మెదడుకు కింది భాగాన అమరింది.

క్షీరదప్రాణుల పిల్లలలో రెండు రకాలుంటాయి. మొదటి రకానికి చెందిన ఎలుకలూ, పిల్లుల వంటివి ఎక్కువ సంఖ్యలో పిల్లల్ని కనేస్తాయి. అవన్నీ చిన్న మెదళ్ళతో నిస్సహాయంగా ఉంటాయి కనక తల్లులు వాటిని కాపాడి సాకుతాయి. పెద్దయాక వాటి మెదడు రెండింతలవుతుంది. రెండో రకానికి చెందిన గుర్రాలవంటివాటిలో పిల్లలు దాదాపు పూర్తి పరిమాణానికి ఎదిగిన మెదళ్ళతో పుడతాయి. అందుకని అవి పుట్టీ పుట్టగానే నేల మీద పడి చకచకా నడవడం, తల్లివెంట పరిగెత్తడం చేస్తాయి. అందులో “పురుటినొప్పులు” కూడా ఉండవు. పిల్లలు త్వరగా పెద్దవై యుక్తవయసుకు వచ్చేస్తాయి. మనుషుల్లో అలాకాదు. మనిషి మెదడు ప్రత్యేకం. పుట్టిన తరవాతకూడా ఒక ఏడాది పాటు అది పిండదశలో ఎదిగినంత త్వరగానూ ఎదుగుతూనే ఉంటుంది. మనుషుల పిల్లలు నిస్సహాయులై పుట్టడమే కాదు, తమ జీవితకాలంలో నాలుగోవంతు పెరుగుదలలోనే గడుపుతారు. ఈ సుదీర్ఘవ్యవధిలో వారి మెదడు అంతులేని అభివృద్ధి సాధిస్తుంది. పుట్టినప్పుడు మాత్రం వారి మెదడు ‘అసంపూర్తి’గా కనిపిస్తుంది. మనుషులలో ఏడాది గడిచేసరికి పిల్లల ‘శిశు’ మస్తిష్కం పూర్తిగా ఎదగడం, వారు కాస్త నిటారుగా నిలవగలగడం, మాటలు నేర్వడం అన్నీ ఒకేసారిగా జరుగుతాయి.

తక్కిన వానరజాతి జంతువులతో పోలిస్తే మనుష్యులు పుట్టే పద్ధతి చాలా విషయాల్లో ప్రత్యేకమనే చెప్పాలి. ప్రసూతి సమయంలో స్త్రీలు నిస్సహాయతకు లోనైనంతగా మరే వానరజాతి ప్రాణి విషయంలోనూ జరగదు. మనిషి సామాజికజీవితానికీ, రెండుకాళ్ళ నడకకూ దీనితో సంబంధం ఉందని కొందరు శాస్త్రవేత్తల అభిప్రాయం. జంతువుల్లాగ కాకుండా మరొక మనిషి మంత్రసానిగా సాయం చెయ్యవలసిరావడం సామాజిక అంశమే. డార్విన్‌ సిద్ధాంతం ప్రకారం చూస్తే ప్రసూతిలో ఇతరుల సహాయం పొందిన తల్లులు పొందనివారికన్నా బాగా మనగలిగారన్నమాట. వానరాల్లా సహజమైన పద్ధతి అవలంబించిన స్త్రీలలో మరణం ఎక్కువగా సంభవించి ఉండాలి. అందువల్ల ఆ శరీర లక్షణాలు అంతరించిపోయాయి.
రెండుకాళ్ళ నడక కారణంగా మనుష్యుల కటి భాగపు వెడల్పు తక్కిన వానరజాతి జంతువుల కన్నా తక్కువగా ఉంటుంది. యోనిమార్గం ఇరుకవడంవల్ల పిల్లలు పుట్టడం కష్టమవుతుంది. తల్లికి ప్రసూతి బాధ కూడా ఎక్కువౌతుంది. మనిషి మెదడు పరిమాణం పుట్టినప్పటితో పోలిస్తే పెద్దయాక మూడింతలు పెరుగుతుంది. కోతుల్లో ఇది రెండింతలే. ఈ పెరుగుదల గర్భంలో ఉన్నప్పుడే సజావుగా జరగాలంటే తల్లి బిడ్డను 21 నెలలు మొయ్యాలి. అలా జరిగితే పుట్టేనాటికి శిశువు తల విపరీతంగా పెరిగిపోయి బిడ్డ బైటకు రావడం అసాధ్యమౌతుంది. నెలలు నిండడం చింపాంజీల్లో మనిషిలాగే జరుగుతుంది కాని శిశువు మెదడులో మనిషికన్నా చాలా ఎదుగుదల కనిపిస్తుంది. పుట్టినప్పుడు కోతి పిల్లలు మనుష్యులంత నిస్సహాయంగా ఉండవు.

ఆధునిక విజ్ఞానం వీటికి సంబంధించిన అనేక విషయాలను వివరిస్తుంది. వానరజాతుల్లో పెద్దయాక మెదడు రెండింతలు పెరిగితే మానవ శిశువుల మెదడు మూడింతలవుతుంది. మన మెదడు ఎదిగే చివరి 12 నెలలపాటు మనం తల్లి గర్భంనుంచి బైటపడతాం. గర్భంలో ఉన్న పరిస్థితులకు భిన్నంగా పుట్టిన మనిషి బిడ్డకు నిత్యమూ అనేక ఇంద్రియపరమైన ప్రేరణలు అందడం, స్పందనలు కలగడం వగైరాలన్నీ మొదలవుతాయి. ఆ కారణంగా మనిషి మెదడులోని నాడీకణాల మధ్య అనేక కొత్త లంకెలు అతివేగంగా ఏర్పడతాయి. నిస్సహాయంగా మొదలైన మానవశిశువు జీవితానికి తల్లినుంచి లభించే రక్షణా, పోషణా, భావభరిత ప్రేమానురాగాలూ చాలా ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉంటాయి. ఏ చింపాంజీ పిల్లల పద్ధతిలోనో మానవశిశువులు తల్లి శరీరాన్ని పట్టుకుని వేలాడనైనాలేరు. ఎందుకంటే స్వేదం ఎక్కువగా స్రవించే మనిషి శరీరానికి చింపాంజీల్లాగా రోమా లుండవు సరికదా, మన పిల్లల చేతులకు అంతటి పట్టు కూడా ఉండదు. అసలు ఇంతటి పెద్ద మెదడు ఉండడంవల్లనే మనకు స్వేదం ఎక్కువ. పెద్ద మెదడు ప్రసూతికి ఇబ్బంది కనకనే మనం అసంపూర్ణ దశలో జన్మిస్తాం. తల్లితో తప్పనిసరిగా ఏర్పడే అనుబంధం మనకు ‘మానవ’ స్వభావాలనిస్తుంది. ఇవన్నీ ఒకదానితో ఒకటి ముడిపడిన విషయాలు.

మనిషికి జీవపరిణామం మందగించి సాంఘికజీవితం మొదలవడంతో దానికి అనుగుణంగా శరీరంలో, ముఖ్యంగా మెదడులోనూ, ఇతర లక్షణాల్లోనూ మార్పులు అనివార్యం అయాయి. నోటి నిర్మాణంలోనూ, నాలుక కండరాల్లోనూ జరిగిన అభివృద్ధి మాట్లాడడనికీ, భాష పెరుగుదలకూ దోహదం చేసింది. చిన్న చిన్న తెగలుగా సమాజజీవితం ప్రారంభించిన ఆదిమమానవులకు భాషా, తద్వారా ఇతరులతో సంపర్కమూ కలిగించిన లాభాలు ఇంతా అంతా కాదు.

మనిషి వ్యవసాయం మొదలుపెట్టి, స్థిరనివాసాల్లో జీవించడంతో తినే ఆహారంలో వైవిధ్యం పెరిగింది. కార్బోహైడ్రేట్ల రూపంలో అనేక ధాన్యాలు అందుబాటులోకి వచ్చాయి. ఆరోగ్యం మెరుగుపడింది. పిల్లలకు పాలు మాన్పి ఇతర ఆహారం అలవాటు చెయ్యడం వీలయింది. తల్లులు మంచి పోషక ఆహారం తినడంవల్ల పది, పదిహేను నెలలలో మలి కాన్పుకు సిద్ధం అవసాగారు. ప్రకృతి వైపరీత్యాలకు గురికాకుండా మనుషులు తమను తాము కాపాడుకోగలిగారు. పుట్టినప్పుడు బలహీనంగా ఉన్నప్పటికీ మనుషులు ఒకరికొకరు తోడ్పడే సమాజ జీవితం ద్వారాఇతర ప్రాణులకన్నా అభివృద్ధి సాధించగలిగారు.

ఈ పరిణామాలవల్ల ఏమౌతుంది? మనుష్యుల తలలు పుట్టినప్పుడు అంతకంతకూ పెద్దవౌతాయి. సహజ ప్రసూతిలో శిశువు తల నొక్కుకుపోయి భరించరాని బాధ కలుగుతుంది. మునుపటి కన్నా ఈ రోజుల్లో సిజేరియన్‌ పద్ధతిలో పిల్లలు పుట్టడం ఎక్కువైంది. శస్త్రచికిత్సలో జరిగిన అభివృద్ధి దీనికి కొంత కారణం కావచ్చు కాని పిల్లల తలలు అంతకంతకూ పెద్దవి కావడం కూడా ఇందుకు కారణమేమో. ఈనాటి పోటీ ప్రపంచంలో తెలివితేటలు లేకుండా పెరగడం అసంభవం కనక ఇది ప్రకృతిలో జరిగిన ఏర్పాటేమో.

పిల్లలు పుట్టి పెరగడానికీ, మనుషులు సమాజాలుగా ఏర్పడడానికీ కూడా గట్టి సంబంధం ఉందని కొందరు శాస్త్రవేత్త లంటారు. సమిష్టిగా పెంచిన పిల్లలు బతికి బట్టకట్టే అవకాశం ఎక్కువ. అందరు ఆడవాళ్ళకూ కాన్పు ఒకేసారి రాదు గనక సాటివారికి తోడ్పడడం, ఒకరినుంచి మరొకరు నేర్చుకుని పిల్లల్నికాపాడడం వీలవుతుంది. ఐకమత్యమే మహాబలంగా పెరిగిన ఆదిమానవుల తెగలకు పిల్లల పెంపకంలోని ప్రాముఖ్యత అర్థమై ఉంటుంది. ఇవన్నీ ఆధునిక శారీరక లక్షణాలు బలపడడానికి దోహదం చేసి ఉండాలి.

నడక అనేది మానవుల ప్రాథమిక లక్షణం. నడవలేని జాతులు వానరాలుగా చెట్ల మీదే ఉండిపోయాయి. రెండు కాళ్ళమీద వేల మైళ్ళు ప్రయాణించగలిగిన ఆదిమానవులు అన్ని విధాలా వానరాలనుంచి వేరుపడి ప్రగతిని సాధించారు. ఈనాటికీ ప్రయాణాలు చెయ్యడం మెదడుకు లాభిస్తుందనే అభిప్రాయం ఉంది. ఇందుకు ఉదాహరణగా చాలాకాలంపాటు ఉన్నచోటనే పాతుకుపోయిన నియాండర్తాల్‌ జాతి క్రమంగా అంతరించిపోయినట్టుగా తెలుస్తోంది. కొత్త చోట్లకి వెళ్ళడం, కొత్త వాతావరణానికీ, లభ్యమౌతున్న ఆహారానికీ అలవాటు పడడం మొదలైనవన్నీ ఆదిమానవుల బుద్ధిని పదునెక్కించాయి. ఇతర రవాణా సౌకర్యాలు లేని యుగంలో ప్రయాణాలకు పనికొచ్చిన నడక శారీరకంగా ఇప్పటికీ మనకెంతో సహజమైనది. నడక అనేది ఒకప్పుడు మనుగడకు పనికొచ్చిన చర్య. రోజువారీ జీవితాల్లో అదొక భాగంగా ఉండేది. ఈ రోజుల్లో అది తగ్గిపోయి మనుషులు కదలనవసరం లేని జీవితాలకు అలవాటు పడుతున్న కొద్దీ ఆరోగ్య సమస్యలు తలెత్తుతున్నాయి. మనం నడుస్తున్నప్పుడు మెదడుకు ప్రాణవాయువును అందిస్తాం. ఊపిరి తీసే ప్రక్రియ మెరుగవుతుంది. గుండె వేగం హెచ్చుతుంది; మెదడులోని రక్తనాళాలు పెద్దవవుతాయి. శక్తి పెరిగి, వ్యర్థాలు ఎక్కువగా విసర్జించబడతాయి. ఈ రోజుల్లో మనుష్యుల ఆరోగ్యం అవగాహన బాగా మెరుగుపడింది. టెస్ట్‌ట్యూబుల్లో శిశువులు రూపొందే రోజులొచ్చాయి. మనిషి శరీరనిర్మాణం మాత్రం ఆనాటి ప్రత్యేక పరిస్థితుల్లో రూపుదిద్దుకుందనేది మరిచిపోరాదు.

మొత్తంమీద ఆధునిక మానవులకు పూర్వీకులుగా మొదట ఆస్ట్రలో పితెకస్‌ జాతీ, ఆ తరవాత హోమో ఎరెక్టస్‌ జాతీ నడక అనేది అలవరుచుకున్నారు. హోమో ఎరెక్టస్‌ ప్రజలు 15, 20 లక్షల ఏళ్ళ క్రితమే ఆఫ్రికానుంచి మహాప్రస్థానం చేసి ప్రపంచంలో నలుమూలలకీ వెళ్ళి స్థిరపడ్డారు. వీరి పనిముట్లూ, అవశేషాలూ ఎన్నెన్నో లభిస్తాయి. ఆ తరవాత సుమారు లక్ష ఏళ్ళ కిందట ఆధునిక మానవులు ఆఫ్రికా నుంచి కాలినడకన మరో ప్రస్థానం చేసి తమ పూర్వీకులందరూ అంతరించడానికి ప్రత్యక్షంగానో, పరోక్షంగానో కారణమయారు. మనం వారికే వారసులం. అందుచేతనే నడక ఎంత ముఖ్యమైనదో మనం గుర్తుంచుకోవాలి.

-డా. కొడవటిగంటి రోహిణీప్రసాద్‌

యర్రపురెడ్డి రామనాథరెడ్డి.. రానారె! తెలుగు బ్లాగరుల్లో ఈ పేరు తెలియనివారు బహు తక్కువ మంది ఉంటారు. రాయలసీమ మాండలికంలో రానారె రాసే బ్లాగు వ్యాసాలు బ్లాగు పాఠకులను ఎంతో అలరిస్తూ ఉంటాయి. తన చిన్ననాటి విశేషాలను ప్రవహించే భాషలో అలవోకగా మన కళ్ళ ముందుంచుతాడు రానారె. లబ్ద ప్రతిష్టులైన రచయితల రచనలకు ఏమాత్రం తీసిపోవు, ఈ సాఫ్టువేరు నిపుణుడి జ్ఞాపకాలు. తెలుగు నుడికారం పై పొద్దులో ఒక వ్యాసం రాసి పాఠకజనావళి అభిమానం పొందిన రానారె, అదే అంశంపై రాసిన రెండో వ్యాసమిది. ఆస్వాదించండి.

——————–

“పురుగు మూజూసింది!” అనేది ఒకానొక పలుకుబడి. పురుగు అంటే విషపురుగు. ముఖ్యంగా పాము. మూజూడటం అంటే మామూలు అర్థం వాసన చూడటం అని. కానీ ఈ పలుకుబడిలో మాత్రం కాటువేసిందని అర్థం. పాము కరచిందని చెప్పొచ్చుకదా ఎందుకీ “డొంకతిరుగుడు”!? అనిపించవచ్చు. కారణం ఏమిటంటే కరచిన ఆ పాము పేరు వినవస్తే మత్రంయొక్క లేదా మందుయొక్క ప్రభావం పోతుందని ఒక నమ్మకం. ప్రస్తుతం ఆ నమ్మకం ఉన్నా లేకున్నా ఈ పలుకుబడి మాత్రం జనంలో నిలిచిపోయింది.

“బొత్తిగా నల్లపూసవైపోయావు, ఏమిటి సంగతులు?” పలుకరించాడొక మిత్రుడు. నల్లపూసనయిపోవడం ఏమిటి? “ఈ మధ్య కనబడటం లేదు, కనీసం నీ గొంతుకూడా వినలేదు, నీ గురించి ఏ సమాచారమూ లేదు” అనే ప్రేమపూర్వకమైన అర్థమున్నట్లు తెలుగు వాతావరణంలో తిరగినవారికి తెలుసు. భాష మాత్రమే తెలిసినవారూ లేదా కొత్తగా తెలుగునేర్చుకున్నవారైతే, “ఎండాకాలం కదా, బయట తిరిగి బాగా నల్లబడి చిక్కిపోయావు” అనే అర్థముందేమోనని బుర్రలకు పనిచెప్పవలసింది.

ఇట్లాగ ఒక వాక్యంలోని పదాల అర్థాన్ననుసరించిగాక, ఆ ప్రాంతపు జనజీవన నేపథ్యాన్ననుసరించి కొత్తభావం పుడుతుందన్నమాట. పురుగు మూజూసింది, నల్లపూసవైపోయావు, కుక్కకాటుకు చెప్పుదెబ్బ – ఈ పదాలనుండి యథాతథంగా వచ్చే భావము ఒకటి. ఈ పలుకుబడులలో దాగిన వాడుకలోని భావము మరొకటి. ఇదే నుడికారపు ముఖ్య లక్షణం. గత వ్యాసంలో ఈ విషయాన్ని మరింత విపులంగా ప్రస్తావించడం జరిగింది.

“పొద్దు గూట్లో పడింది” అంటే ఏమిటో, “చిలక గోరింకల్లాగా” కాపురం చేయమనడం ఏమిటో తెలుసా?
****************************

ఒక భాషలోని పలుకుబడులు మరో భాషలోకి తర్జుమా చేయడంలో ఎన్నో ఇబ్బందులు. రెండు భాషల ప్రజల జీవన విధానాల మధ్య అంతరాలు ఎక్కువయేకొద్దీ ఈ ఇబ్బందులు తీవ్రమౌతాయి. అనువాదరచనలు చేసేవారికి భాష తెలిస్తే సరిపోదు. ఆయా భాషలకు సంబంధించిన సంస్కృతులపై అనువాదకునికి అవగాహన లేకపోతే ఆ అనువాదంలో జీవం ఉండదు.

మనవాళ్ల పెళ్లిచూపుల తంతగాన్ని ఆంగ్లంలోకి తర్జుమా చేయాలంటే అందులో ఎంతోకొంత అసహజత్వం తొంగిచూడక తప్పదు. ఎందుకు? పెళ్లిచూపులు అనబడే వ్యవహారమే ఆంగ్లేయులకు అసహజం కనుక. అందుచేత ఏ భాష నుడికారం ఆ భాషకే ప్రత్యేకం. మన జీవనం పాశ్చాత్య జీవనానికి దగ్గరగా మారేకొద్దీ ఈ ప్రత్యేతక కనుమరుగౌతూ పోతుంది. అప్పుడు మన నుడికారం కూడా ఆంగ్ల నుడికి దగ్గరగా మారిపోతుంది. జీవనవిధానమే నుడికారానికి ముడిసరుకు కనుక ఇది అనివార్యం.
****************************

సినిమాలలో ఒక సన్నివేశానికి తీవ్రతను చేకూర్చడంలో నేపధ్య సంగీతం ఎంత ప్రాముఖ్యత వహిస్తుందో మనకు తెలుసు. సందర్భానికి తగిన శబ్దాలతోకూడిన పదప్రయోగం చేయగలిగే వీలు భాషలోనే ఉండటం ఒక చెప్పుకోదగ్గ విశేషం. చిన్న ఉదాహరణ చూద్దాం. విపరీతమైన కోపంలో ఉన్న మహా బలవంతుడైన ఒక మహాకాయుని ముఖాన్ని ఊహించండి. ఆ ముఖంలో క్రోధాన్ని తెలుపుతూ అతని నొసలు ఎగిరెగిరి పడుతోంది. ఈ ఉగ్రరూపాన్ని కళ్లకు కట్టేందుకు వాడబడిన ఒకేఒక్క పదం: నటదుద్యద్భృకుటీభయంకరము. ఈ పదాన్ని పలకడంలోనే ఆ ఉధృతి అర్థమౌతుంది. నటత్ ఉద్యత్ భృకుటీ భయంకరము. నుడి అంటే మాట,పలుకు అనే అర్థాలున్నాయి.

దాశరథీ శతకంలోని ఈ పద్యం చూడండి – రాముడు తిరుగులేని వీరుడు, ఎదురులేని దేవుడు, రెండవ సాటి దైవమింక లేదనే భావాన్ని ఎలుగెత్తి ప్రకటించే ఈ పద్యంలోని శబ్దార్థాలు గమనించండి.

భండన భీము డార్తజన బాంధవు డుజ్జ్వల బాణ తూణ కో
దండ కళా ప్రచండ భుజ తాండవ కీర్తికి, రామ మూర్తికిన్,
రెండవ సాటి దైవ మిక లేడనుచున్, గడగట్టి, భేరికా
దాండ డడాండ డాండ నినాదంబు లజాండము నిండ, మత్తవే
దండము నెక్కి చాటెదను! దాశరథీ కరుణా పయోనిధీ!

ఇంతకు మించిన ఎన్నెన్నో ఉదాహరణలున్నాయి. మీకు తోచింది మీరూ ఒకటి చెప్పండి.

ఉచ్చారణలోని వైవిధ్యం వలన జనించే అర్థాలు పలువిధాలుగా ఉండటం మనకు అనుభవంలోనిదే. ఇది దాదాపుగా ఏ భాషలోనైనా ఉండేదే. ఈ విధానం తెలుగుకు ప్రత్యేకమేమీ కాదు. కానీ ఇది ఒక్కో పదాన్ని నొక్కి పలికే తీరులో మాత్రం ఏ భాష ప్రత్యేకత దానిదే. ఇక్కడే భాష ప్రత్యేతకను నుడికారము నిలబెడుతుంది.
****************************

“తలపులు ఎన్నెన్నొ – కలలుగ కంటావు. కల్లలు కాగానె – కన్నీరౌతావు. మౌనమె నీ భాష ఓ మూగ మనసా …” ఈ గేయాన్ని మీరు వినే ఉంటారు. తనకు తాను చెప్పుకుంటున్నట్టుగా ఉంటూనే ప్రజలందరినీ ఉద్దేశించి చెప్పినట్లుగా అనిపించే సంబోధన “ఓ మనసా” అనేది. ఈ ప్రయోగం మాటల్లోనూ, పాటలోనూ, కవితల్లోనూ కనబడుతూ ఉంటుంది. బహుశా వాగ్గేయకారులు “ఓ మనసా … ” అనే సంబోధనను వాడకంలో పెట్టి ఉండవచ్చు.

జనసామాన్యంలోకి చొచ్చుకుపోయి దీర్ఘకాలంపాటునిలిచే రచనలు చేసిన వారందరూ తమదైన నుడికారాన్ని అప్రయత్నంగానే సృష్టిస్తూ ఉంటారు.
****************************

నీ శ్రాద్ధమ్, నీ పిండమ్, అప్రాచ్యుడా – ఇలాంటి సంస్కృతతిట్లు బ్రాహ్మణుల ఇళ్లలో వినబడటం మీరు గమనించే ఉంటారు. ఆ సమాజాల్లో సంస్కృతం చదువుకున్నవారు ఎక్కుగా ఉండటం వల్ల కావచ్చు. ప్రాచ్యం అంటే తూర్పుప్రాంతం. ప్రాచ్యుడు కానివాడు అప్రాచ్యుడు. తిట్లేకాదు మామూలు మాటల్లో కూడా సంస్కృతం ఎక్కువగా తొంగిచూస్తుంది. దేవభాషాపరిమళం ఎంత ఎక్కువగా ఉంటే ఆ భూసురునికి అంత గౌరవం. బ్రాహ్మణేతర సమాజాల్లో తిట్లు, మాటలూ మరోలా ఉండటం మనకు తెలిసిందే. ఇలా బ్రాహ్మణుల నుడికారం కాస్త ప్రత్యేకం(గా ఉండేది). గురజాడ కన్యాశుల్కం, చిలకమర్తివారి గణపతి మొదలైన రచనలలో మనం ఈ నుడికారాన్ని చూడవచ్చు.

కొన్నేళ్ల కిందటి మాట. మా పల్లెకు ఒక కొత్త కోడలు వచ్చింది. చాలా ఆరోగ్యవంతురాలు. మగవాళ్లు మాత్రమే చేయగలిగే కొన్ని సేద్యపు పనులను కూడా అలుపు లేకుండా చేయగలిగేంది. ఆమెకొక బిడ్డ కలిగిన కొత్తల్లో వాళ్ల పుట్టింట్లో కొన్నాళ్లుంది. వాళ్లు ఆమెకు కేవలం గొడ్డుకారం మాత్రమే ఆహారంగా పెట్టారు. నీళ్లు ఎక్కువగా తాగనివ్వలేదు. ఇలా పథ్యం పెట్టకపోతే బాలెంతరాళ్లకు కొన్ని ప్రాణాంతక వ్యాధులొచ్చే అవకాశం ఎక్కువని వాళ్ల గట్టి నమ్మకం. బిడ్డతో ఆమె మా ఊరికొచ్చేసరికి ఆమె ఆరోగ్యము, బలమూ అన్నీ శాశ్వతంగా కోల్పోయింది. ఆమె పరిస్థితి చూసి హృదయం ద్రవించినవాళ్లు అన్నమాట – “ఎద్దట్లాటి మనిషి. ఎట్టైపోయనో చూడు.” ఒక ఆడ మనిషిని ఎద్దుతో పోల్చడం – కేవలం వ్యవసాయాధారిత సమాజంలో మాత్రమే వినబడుతుంది. మిగతావారికిది మొరటుగానూ ఎబ్బెట్టుగానూ ఉంటుంది. ఎద్దులపై సహజీవనం చేసేవారికీ వాటిపై ప్రేమగలవారికీ ఇవేమీ కనబడవు. ఎద్దుల శక్తి, ఎప్పుడంటే అప్పుడు ఎంత పనైనా చేసేందుకు సిద్ధపడటమే కనబడుతుంది.

సముద్రానికి దగ్గరగా నివసించే మత్స్యకారులకు వారి జీవనవిధానంనుడి పుట్టిన ప్రత్యేక నుడికారం ఉంటుంది. ఇలా ఏ వృత్తిలోనివారికి ఆ వృత్తికి, ఆ జీవితానికి సంబంధించిన పలుకుబడులు వారి భాషలో భాగమైపోతాయి. ఇందుకే తెలుగు నుడికారం భాషకు సంబంధించినది మాత్రమేగాక మన సమాజ జీవనానికి సంబంధించినది.
****************************

ప్రపంచంలోని ప్రతి భాషకు వ్యాకరణము, ఛందస్సులాంటి కొన్ని సంప్రదాయనియమాలతో తనదైన శిల్పం ఉంటుంది. ఈ లక్షణం ఆయా భాషల నుడికారాలను నిర్దేశిస్తుంది. ప్రతినిత్యం మనం టీవీలో చూసే వ్యాపార ప్రకటనల్లో వినిపించే భాషను గమనించండి. ఉదాహరణకు ఒక సబ్బు గురించి “ఇది రోజంతా మిమ్మల్ని తాజాగా ఉంచుతుంది” అనేమాటను నమ్మకంగా సాధికారంగా సొగసుగా చెప్పవచ్చు. కానీ దీన్నే మరోవిధంగా చెబుతారు – “ఇది ఉంచుతుందీ… మిమ్మల్ని రోజంతా తాజాగా.” ఇలాంటి మాటలు హిందీనుండి లేదా ఇంగ్లీషునుండి అనువదింపబడిన వ్యాపారప్రకటనల్లో తప్ప మామూలుగా ఎవ్వరూ మాట్లాడరు. ఇది ఉంచుతుంది … అంటూ మొదలెట్టడం ఆ భాషలకు నప్పుతుందేమోగానీ, తెలుగుకు ఇది కొత్త. కానీ పదేపదే మన టీవీల్లో ఇలాంటిమాటలు వినీవినీ మన పిల్లలకు ఇది అలవడవచ్చు.
****************************

కేవలం వ్రాత(లిపి) ద్వారా నుడికారం అన్నది అందదు. శబ్దార్థం నుడికారానికి ప్రాణం. దీన్నే యాస అనుకోవచ్చు. ఒక మాటను ఎలా పలుకుతున్నామన్నదాన్నిబట్టి మాత్రమే కాక, ఎవరితో మాట్లాడుతున్నామన్నదాన్నిబట్టి కూడా దాని అర్థం మారిపోతుందని మనకు తెలుసు. ఔనా!? — అంటే “అలాగన్నమాట, సరే” అని ఒక అర్థం, “తెలిసి చెబుతున్నావా, నాకు తెలీదని చెబుతున్నావా” అన్న సందేహం వ్యక్తపరచడం ఇంకొక అర్థం. “అబ్బా! మాకు తెలీదులే” అనే వేళాకోళం మరొక అర్థం. పలికే పద్ధతినిబట్టి, శ్రోతల నేపథ్యాన్నిబట్టి ఈ అర్థాలు మారుతూంటాయి.

ఆంధ్రదేశంలో ‘బాగున్నావా?’ యొక్క కొన్ని ఇతర రూపాలు: “బాగున్నవా? బావున్నావా? మంచిగున్నవా? మంచిగున్నావె? మంచిగున్నవానె? బాగుండావా? బాగుండావ్? బాండా..వ్?”

నేను దగ్గరగా గమనించిన ఒక ఉదాహరణ – సాధారణంగా వ్యవహారంలో వినబడే ప్రశ్న “బాగున్నారా?”. దీన్ని కడపజిల్లాలోని వివిధ ప్రాంతాల్లో …
— తూర్పు-ఆగ్నేయం — “బాగుండా…రు?” (‘డా’ను కొంచెం సాగదీసి, ‘రు’ను కొంచెం కుదించి)
— తూర్పు-ఈశాన్యం — “బాగుండారూ…?” (‘రూ’ను కొంచెం సాగదీసి)
— పశ్చిమ-నైరుతి — “బాగుండారా?”
— పశ్చిమ-వాయవ్యాలలో ఎలా పలుకుతారో నాకు ఇదమిద్దంగా తెలియదు.

ఇలా ఒకే జిల్లాలోనే అతి సామాన్యమైన, సాధారణమైన ఒక చిన్న మాటను వివిధ రకాలుగా ఉచ్చరించడాన్నిబట్టి నుడికారపు ప్రాంతీయతను గురించి మనం అవగాహన చేసుకోవచ్చు. కడపజిల్లా యాస అంటూ ప్రత్యేకించి ఒకే ఒక్క యాస లేదు. కాకపోతే, మిగిలిన జిల్లాలతో పోల్చినపుడు సార్వజనీనమైన ఒక యాస ఉందనుకోవచ్చు. అలాగే, “రాయలసీమ మాండలికం” అన్నది కూడా. తెలంగాణ, కోస్తా ప్రాంతాల యాసలతో పోల్చినపుడు మాత్రమే రాయలసీమ మాండలికం కాస్త ప్రత్యేకంగా నిలుస్తుంది. కడప, చిత్తూరు, అనంతపురం, కర్నూలు జిల్లాలకు దేనికదే సార్వజనీనమైన ప్రత్యేక యాస ఉంది. కాబట్టి రాయలసీమలోని ఏ ప్రాంతపు భాషను మరియు యాసను ‘రాయలసీమ మాండలికం’ అంటున్నారన్నది రాయలసీమ వాసులకు తెలియనట్లే, తెలంగాణలోని ఏ ప్రాంతపు యాసను ‘తెలంగాణ’ మాండలికం అంటున్నారో వారికీ తెలియదనుకొంటాను. అలాగే కోస్తా జిల్లాల్లోనూ ఎన్నో మాండలికాలు. “వస్తా ఉండారా, పోతా ఉండారా” అని ఏవో రెండుమూడు పదాలు మాట్లాడి, అదే రాయలసీమ నుడికారం అనిపింపజేస్తుంటారు మన సినిమాల్లో. ప్రాంతీయజన జీవనంతో మమేకమైతే తప్ప, ఏ ప్రాంతపు నుడికారమైనా ఎవ్వరికీ అలవడదు. మన సినిమాల్లో చూపించే ‘సీమ యాస’ సీమలోని ఏ ప్రాంతానికీ దగ్గరగా ఉండదు. కాకపోతే అది సీమేతరులకు తెలిసే అవకాశం తక్కువ. సినిమాల్లోని తెలంగాణ, కోస్తా యాసల సంగతి కూడా ఇంతేనేమో!?
****************************

ఒక వ్యవస్థకు, రంగానికి లేదా వర్గానికి సంబంధించిన వ్యక్తులమధ్య జరిగే సంభాషణలో వారికే ప్రత్యేకమైన, ఒకోసారి వారికి మాత్రమే అర్థమయ్యే నుడులు దొర్లుతూ ఉంటాయి.

హాస్టలు విద్యార్థుల మధ్య కొన్ని నుడులు పుడుతూ ఉంటాయి. ఒక ఉదాహరణ: “జాతీయం చేసెయ్యడం” — అంటే ఏదైనా ఒక వస్తువు దొరికితే, దాని సొంతదారుడు గుర్తుపట్టకుండా రూపురేఖలు మార్చి, అందరూ కలసి దాన్ని వాడుకోవడం. నాగార్జునసాగరం లాంటి ఆనకట్టలను జవహర్లాల్ నెహ్రూ జాతికి అంకితం చేయడం, బ్యాంకుల జాతీయకరణం మొదలైనవి పాఠ్యపుస్తకాలలో చదవడం ఈ నుడికారానికి నేపథ్యం. మన విద్యాలయాల్లో ఇలాంటి పలుకుబడులు లెక్కలేనన్ని.

రెవెన్యూ వ్యవహారాలలో ఎక్కువగా వినబడే ఉర్దూ, పారసీ భాషల పదాలు. దీనికి కారణం బహుశా మహమ్మదీయ రాజుల పరిపాలనలు కావచ్చు. ప్రామిసరీనోటు రాయడానికి ఉపయోగించే భాష ప్రత్యేకంగా ఉంటుంది. డబ్బు చెల్లించినపుడు “… గాన, ముట్టినది” అని ‘రసీదు’ రాసివ్వడం రెవెన్యూ నుడికారం.

కాలంతోబాటుగా పుట్టి, కాలంతోబాటే మాసిపోగల నుడులకు ఒక ఉదాహరణ ‘గాంధీలెక్కల్లో కలిపెయ్యడం’ — గాంధీ ప్రభావం తగ్గుతున్నకొద్దీ, ఈ నుడి వాడుక తగ్గుతోంది.

ఇంగ్లీషు మాట్లాడినట్లుగా తెలుగు మాట్లాడటం. ఎంత కాదనుకున్నా, మన తెలుగు టీవీ ప్రయోక్తలదీ ఒక నుడికారమే. బయట మామూలుగా మాట్లాడేవారు, కెమెరా ముందుకు రాగానే, వారు మాట్లాడే పద్ధతి మారిపోతుంది (కారణాలు, అవసరాలు ఏవైనా).

మన సామెతలన్నీ నుడికారంలో భాగాలే.
****************************

సంధులు, సమాసాలద్వారా ఒకటికన్నా ఎక్కువపదాలను కలిపి ఒక కొత్త పదాన్ని తయారుచేయగలగడం తెలుగులోని ఒక భాషావిశేషం. ఒక పదానికి ఒకటికన్నా ఎక్కువ అర్థాలున్న పదాలతో ఇలా ఏర్పడిన కొత్తపదాల్లోని కొన్ని చమత్కారాలు:
ఆలమంద అంటే ఆవుల మంద అని అర్థం. పెళ్లాల మంద కాదు.
ఆలవాలము – ‘ఆలవాలము’ అంటే ‘పాదు’ అని అర్థం. మొదళ్ల చుట్టూ నేల కుళ్లగింపబడి, నీళ్లు నిలిచి, మొక్కలు చురుకుగా పెరగడానికి అనువైన పరిస్థితి పాదులో ఉంటుంది. రాజమహేంద్రవరాన్ని (రాజమండ్రిని) వర్ణిస్తూ ‘కవిసార్వభౌములకిది ఆలవాలము’ అన్నారు. అలా కాకుండా ‘ఆలమంద’ నుండి ఆవులయొక్క అని గ్రహిస్తే, వాలము అంటే తోక గనక, ఆవులతోక. పక్షులు ఆవులపై వాలి వాటిని బాధించే పిడుదులను, వాటిపైవాలే ఈగలను తింటాయి, ఆ ఈగల్లాగా పక్షులలాగా ‘ఆవులపై మేము వాలము’ అని ఇంకో అర్థం కూడా తీయొచ్చు. తెలుగులో ఇలాంటి చమత్కారాలు ఎన్నో ఎన్నెన్నో.
****************************

గతంలో నుడికారంపై నేను రాసిన వ్యాసానికి పూర్ణత్వాన్నిచ్చే ప్రయత్నంగా నాతో ఈ వ్యాసాన్ని రాయించిన (సాలభంజికల)నాగరాజుగారికి కృతజ్ఞతాభివందనాలతో … రానారె.

—
~ రానారె [ http://yarnar.blogspot.com http://mynoice.blogspot.com ]