వికృతి ఉగాది పద్యకవిసమ్మేళనంలో సమయాభావం వలన సమర్పించలేకపోయినవి, సంబంధిత కవులు ఆ సమ్మేళనంలో పాల్గొనలేకపోవడం చేత సమర్పించలేకపోయినవీ అయిన కొన్ని మంచి పద్యాలను కొత్తపాళీ గారు ఎంచి పంపించారు. వాటిని ఇక్కడ సమర్పిస్తున్నాం.
————————–
దత్తపది: మాలిక, తూలిక, పోలిక, చాలిక -ఉత్పలమాల నాలుగు పాదాల్లోనూ తొలిపదాలుగా ఉపయోగిస్తూ
సందీప్:
మాలిక కూర్చి నీ సిగన మాన్యులు పెట్టెనె! నేటి దేశముల్
తూలిక సాటి నీ చరితతో సరిచూచిన! కల్పవృక్షమే
పోలిక తోచుచుండు! చినబోతివె, నిందలు నీకు ధారుణిన్
చాలిక భారతంబ! పరచాలిక నీ ఘనతెల్లదిక్కులన్!
సమస్య: ఒకటి ఒకటి కూడి ఒకటెయగును
రాఘవ:
సంగమమునఁ జూడఁ జాహ్నవి కాలిన్ది
రెండు నదులు గలియు రీతి ద్వితయ
బంధువర్గములు వివాహవ్యవస్థలో
నొకటి యొకటిఁ గూడి యొకటె యగును
రవి (బ్లాగాడిస్తా):
ఆలుమగలుఁ గలసి అనురాగమౌ రీతి
మిత్రులిర్వురు నొక మైత్రి లీల (ప్రాసయతి)
భ్రాతలిర్వురిలను భ్రాతమైత్రి సరణి
ఒకటి ఒకటిఁ గూడి ఒకటెయగును.
సందీప్:
సొంతమేలు కొఱకు యెంతసేపు వెదకు
చదువుకున్నవారి చదువదేల?
స్వార్థభరితహృదయసాహస్రమైనను
ఒకటి ఒకటి కూడి ఒకటేయగును
చదువరి:
జీవునందె గలవు జీవాత్మ పరమాత్మ
శంకరార్యు లిటుల సలిపె బోధ
ఆత్మ లొకటి యగుచు అద్వైతమెట్లౌనొ
ఒకటి ఒకటి కూడి ఒకటెయగును
దత్తపది: మాసు, బాసు, కింగు, కేడీ – మన్మథుని గురించి
రాఘవ:
మాసుతుఁడు సురభిమిత్రుఁడు
భాసురమౌ చిలుకతేటివాఁడు సెలఁగి గ్రా
వాసుతకు శివునికిం గూ
ర్మ్యాసక్తులఁ గూర్చి తా మరణమునకె డిగెన్
ఆత్రేయ:
జగముల సెబాసు బడయగ
నగధరు కింగురి విడిచెన నంగుడు అకటా
మిగల రమాసుతుడు మసిగ
వగచెను దిక్కేడి యనిరతి వగలుడి కొరకై
సనత్ శ్రీపతి:
మా సుమ బాణముల్ హరుని మానసమందున ప్రేమ నింపగా,
భాసురమైనతేజమిటు భాసిలె స్కంధుగ ! క్రౌంచ తారకా
ద్యసురారీ ! ఒనరంగజేసితిని గాదా ధాత్రికిన్ గూర్మి ! నే
డిసుమంతైనను లేడు నా యశముకే ఢీ చెప్పు వాడెవ్వడున్ !
నచకి:
ఆసలు వీడబోకు, జయమాతని జెందుట తథ్యమేను లే-
మా, సుమబాణుడే హరుని మానసమందున ప్రేమ పెంచు, నం-
బాసుదతీ మనంబదియె ఫాలశశాంకుని గోరగా చిరా-
కే సెలవంచు నా శివునికిం గుశలంబది కల్గజేయగా
రాసకళావిలాసుడయి రాజిలు తుల్యుడు వానికేడిరా!
సమస్య: రాణ్మహేంద్రవరమ్ము జేరెను రత్నగర్భుని జెంతకున్
సనత్ శ్రీపతి:
మన్మనంబున ప్రేమ భావన మంతరించెడి వేళ ! మా
కున్ముదంబున కైత లిచ్చుచు, కోటి రత్నపు వీణయే,
వన్మినిట్టు సహింపబోమను వాదనల్ తెరదింపుచున్
రాణ్మహేంద్రవరమ్ము చేరెను, రత్నగర్భుని చెంతకున్
(కోటి రతనాల వీణ = తెలంగాణ. రత్నగర్భ = రాయలసీమ)
సభలో ప్రస్తావించిన అంశాలు కాక ప్రశ్నోత్తరాలలో జరిగిన మరికొన్ని ఆసక్తికరమైన పూరణలు
సమస్య – కుందేళులు రెండువచ్చి కుచములు గరచెన్
శ్యాం పుల్లెల:
అందముగ మంచుపడగా
కొందరు స్త్రీ ప్రతిమ చేసి కుచమూలమునన్
పొందికన ఉంచ కారట్స్
కుందేళులు రెండువచ్చి కుచములు గరచెన్
రాఘవ:
ఇందీవరంబు కుచమై
యిందుని బింబము శశమయి యింపుగఁ సరసీ
బృందద్వయమునఁ దేలగఁ
గుందేళులు రెండు వచ్చి కుచములఁ గఱచెన్
బ్లాగాడిస్తా రవి:
అందాల శశక మొక్కటి
చందురు వోలె. ప్రసవించి శాబము లీనెన్.
సందెకది గూడు రా, చిరు
కుందేళులు రెండు వచ్చి కుచముల గరిచెన్
సనత్ శ్రీపతి:
సుందరముగ సుందరినీ
కుందేళ్లను జెక్కి నిల్పె కూరలపై నీ
సందడిలో ! గమనింపగ
కుందేళులు రెండు వచ్చి కుచముల గరచెన్
ఫణి ప్రసన్న:
పెందాళే జూకెళ్ళితి
అందాళులు తీర్చిదిద్ద అరుదగు పొదనో
సుందర కన్యగ యచ్చట
కుందేళులు రెండు వచ్చి కుచముల కరిచెన్.
సమస్య – రాట్నము చేతబట్టుకొని రాక్షస కృత్యము చేసినాడహో
శ్యాం పుల్లెల:
పట్నపు పిల్లెరుగనిది, పాపడు బంతిని ఎట్లు వేయునో,
కట్నము చాలదంచు తన కాంతను కొట్టుట ఏమి కృత్యమో,
చట్నిని రొట్టెతో తినగ చక్కగ అయ్యరు రుబ్బి కమ్మగా,
రాట్నము – చేతబట్టుకొని – రాక్షస కృత్యము – చేసినాడహో
(క్రమాలంకారము – మొదటి మూడు పాదాల్లోని వరుస ప్రశ్నలకు చివరి సమస్య పాదంలో సమాధానాలు)
రవీంద్ర లంకా:
అట్నము లెట్లు గట్టెదము? ఆపదలొచ్చెనె యాంధ్రదేశమున్!
కట్నము కోట్ల లెక్కలుగ గట్టితి మీ తొడగొట్టు నేతకున్,
పట్నములమ్ము పొట్లముల పాలకుడేగద రావణుండొహో,
రాట్నము చేత బట్టుకొని రాక్షస కృత్యము చేసినాడహో
రాఘవ:
రాట్నముఁ జేతఁ బట్టికొని “రాక్షసకృత్యముఁ జేసినా డహో
అట్నము లాక్రమించి కపటాదరముల్ ప్రకటించి వృత్తులన్
పట్నములందుఁ దెల్లదొర పల్లియలందునఁ రూపు మాపె నీ
రాట్నమె సాక్షి” యంచు ప్రజలన్ నడిపించెను గాంధి నేతయై
దత్తపది: బీరు, విస్కీ, రమ్ము, జిన్ను – గాంధీ మహాత్ముడు
సందీప్:
సీ:-
వివిధదేశములేగి విస్కీవినోదాల, మాయకు లొంగక మాన్యుడయ్యె!
బీరుపోకుండగ వీరుల రాజ్యము, “సత్యమేవజయతే” శంఖమూది
“రమ్ము! తెల్లదొరల రాక్షసాన్ని తరిమికొడదాము మనమంత కూడబడుచు
మతభేదమేలయ్య? మనమంత వొక్కటే! జిన్నాను పిలువండి జిన్నుడంచు”!
ఆ:-
అనుచు ప్రజలఁగూడి శాంతినే అసి చేసి
బంధనముల చీల్చి బాధ తీర్చి
చక్కనైన బాట జాతిపిత మలచె!
పొరుగుదేశములును పొగిడె మెచ్చి!
విశ్వామిత్ర:
సహనంబీరుచినొంద మిత్రుడయి శస్త్రమ్మై యలంకారమున్
మహరాజుల్ వడకేటిమొండితనమే మైనంటబీరమ్ముగన్
మహిపైసాత్వికమార్గమున్ విడని కర్మాచారయాజిన్ స్వజా
తిహితైషిన్ కొలుతున్, ప్రజన్ గవిసికీర్తింతేను గాంధీయమున్
“కుందేళులు రెండు వచ్చి కుచముల కరిచెన్.”
ఈ సమస్య – ఆకాశవాణి అష్టావధానంలో శ్రీమాన్ నల్లాన్ చక్రవర్తుల కృష్ణమాచార్యుల వారు ఇలా పూరించారుట.
కొందలము గొలుపు గ్రీష్మము
నందారిద్ర్యము చేత పతిని నట్టింటన్ కూ
డందైము చేత ముదిత
కుం దేళులు రెండు వచ్చి కుచముల గరిచెన్.
బాగున్నాయండీ. ఇలాగే మరిన్ని మంచి చర్చలు పెట్టి, వాటిని ఇక్కడ ప్రచురించగలరు.
రవిగారూ, పద్యంలో ఏదో మజా వున్నట్టుంది. “కూడందైము చేత” అంటే ఏమిటో చెప్పగలరు.