జనవరి గడి సమాధానాలు

ఈసారి కొంచెం కష్టంగానే ఇచ్చాననుకున్నాను కాని చాలామంది బాగానే ప్రయత్నించారు. గడిని నింపి పంపించినవారు మొత్తం పన్నెండు మంది. అందరికీ అభినందనలు. -భైరవభట్ల కామేశ్వరరావు

• అన్నీ సరిగ్గా రాసి పంపినవారు: రాధిక (మహార్ణవం) గారు. వారికి ప్రత్యేక అభినందనలు.
• ఒకే ఒక తప్పుతో పంపినవారు: మనసులో మాట సుజాతగారు. ద్వాదశి వీరికి అచ్చిరాలేదు 🙂
• రెండు తప్పులతో పంపినవారు: నాగమురళిగారు, ఆదిత్యగారు.
• మూడు తప్పులతో పంపినవారు: జ్యోతిగారు.
• గడి నింపి పంపిన ఇతరులు: వెన్నెల, సుధారాణి పట్రాయని, కృష్ణుడు, కామేశ్, రాఘవ, పిచ్చోడు, కోడిహళ్ళి మురళీ మోహన్, శ్రీలు.

అడ్డం
======
1 కృష్ణుడు నల్లవాడే అయినా, విష్ణుమూర్తి పసుపుపచ్చగా ఉంటాడట ఈ కాలంలో! (3, 2) – ద్వాపర యుగం – ఒకో యుగంలో విష్ణుమూర్తికి ఒకో రంగు ఉంటుందట. ద్వాపరంలో విష్ణువు రంగు పసుపని అంటారు. కృష్ణావతారం ద్వాపరయుగంలోనే కదా.
4 ఏనుగు నమిలే తిక్తపత్రాన్ని అలా తీసిపారేయకండి! (5) – కరివేపాకు. తిక్త పత్రం అంటే చేదుగా ఉండే ఆకు. వేపాకు. ఏనుగు – కరి. కరివేపాకులా తీసిపారెయ్యడం అంటాం కదా.
7 అమ్మడానికైనా కొనడానికైనా ముందిది కుదరాలిగా (2) – బేరం
8 తిన్నగా ఉండాల్సిందే ఇలా అడ్డదిడ్డమైపోతే ఎలా? (3) – సజావు అటు ఇటు అయ్యింది.
9 ఎవరి శత్రువు ఎవరి కోపమో (2) – తన. “తన కోపమె తన శత్రువు” అన్న సుమతి పద్యం.
11 నందనానంద కారకం ఇదేనట (3) – నందకం. ఆన్నమయ్య సినిమాపాటలోనుంచి.
13 కాంతివంతమైన దీనికి మంచి అభిరుచి కూడా ఉందండోయ్! (3) – రుచిర అంటే కాంతివంతమైన అని అర్థం.
15 ఊపిరాడని లంగులు (3) – తిత్తులు. lungs తెలుగులో ఊపిరి తిత్తులు.
17 మదాన్ని వదిలిన జవ్వాజి (2) – సంకు. సంకుమదం అంటే జవ్వాజి
18 జరా మందివ్వమంటే అలా అడ్డంగా వాదన జేస్తావేం భాయ్ ? (2) – దవా. మందు హిందిలో దవా.
20 తలలేని తిలకం (2) – లామ. లలామ అంటే తిలకం. తల లేదంటే, మొదటి అక్షరం లేదు.
23 బద్దలు కొట్టేదే అలా బద్దలై చెల్లాచెదరై పోవడం దారుణం కదూ (4) – దారకము అంటే బద్దలు చేసేది అని అర్థం. అది చెల్లాచెదరయ్యింది.
26 మూడు భాషల్లో ముద్దుగా పిల్చినా, ఈ పనికిమాలినవాడు తిన్నగా రాడుకదా ! (3) – ఆవారా. హిందీలో ఆ, తమిళంలో వా, తెలుగులో రా అన్నవి పిలుపులు.
27 Crabs ఎప్పుడూ తెల్లబట్టలే కట్టుకుంటాయట ! (5) – పీతాంబరము అంటే తెల్లని వస్త్రం.
29 రాజేంద్ర ప్రసాద్ నెత్తినున్న తట్టలో వాళ్ళంతా మీ యింటికి వచ్చేస్తున్నారు జాగ్రత్త ! (4) – బంధువులు. రాజేంద్రప్రసాద్ బంధువులొస్తున్నారు జాగ్రత్త సినిమా పోస్టర్లో అతని నెత్తిపై తట్టలో బంధువులందరూ కూర్చుని ఉంటారు.
31 ఈ యుగాన్ని కూడుకున్నది (3) – కలితం. కలితం అంటే కూడుకున్నది అని అర్థం. ఇది కలియుగం కదా.
32 పాత ట్రంకుపెట్టె సందులోంచి చూస్తే ఎన్ని తెలంగాణ కవితలు కనిపిస్తాయో ! (3) – సందుక. తెలంగాణలో దీనర్థం పాత ట్రంకుపెట్టె. నారాయణస్వామిగారి ప్రఖ్యాత కవితా సంకలనం సందుక.
34 పళ్ళకి ఈ విశేషణం అంత “గా ర”హించదు (2) – గార. రహి అంటే అందము. గారపళ్ళు అందంగా ఉండవు కదా!
35 ప్రాణికి తెలియక్కరలేని ప్రాణ రహస్యం (3) – పుట్టుక. “ప్రాణం పుట్టుక ప్రాణికి తెలియాలా” అని సిరివెన్నెలలో పాట.
36 మాష్టారి హస్తభూషణం (2) – బెత్తం. ఇది అందరికీ అనుభవమే కదా ?
37 అల్లుడి దశ తిరిగిందోచ్ ! (3, 2) – శదమగ్రహం. “జామాతా దశమగ్రహ” అని సామెత. అల్లుణ్ణి దశమ గ్రహం అంటారు. అందులో దశ తిరిగి శద అయ్యింది.
38 పెద్ద రుమాళ్ళు దేవునికెందుకో, ఆ రహస్యం అతనికే తెలియాలి మరి ! (3) – లోగుట్టు. “లోగుట్టు పెరుమాళ్ళకెరుక” అని సామెత.
40 పోయిన్నెల తోవలో వెళుతూంటే ఒక తలకాయ తగిలింది తెలుసా ! (4) – గడి వచ్చే సమయానికి నడుస్తున్న నెల పుష్యం. దాని ముందు నెల మార్గశిరం.
42 తిండి కలిగిన చీమ (2) – కండ. తిండికలిగితె కండ కలదోయ్ అన్నారు కదా గురజాడ.
43 మొన్న మొన్ననే ఓ అగ్నిపర్వతం ఆరిపోయింది, మన రాష్ట్రంలో (4) – జ్వాలాముఖి. ఇటీవల మరణించిన ప్రముఖ కవి. జ్వాలాముఖి అంటే అగ్నిపర్వతమే కదా.
44 ఒకటిలో ఒకటి రెండులో రెండు వెరశి పన్నెండు (1) – ద్వాదశి అంటే పన్నెండు. ఒకటి నిలువులో మొదటి అక్షరం “ద్వా”. రెండు నిలువులో రెండో అక్షరం “ద”. ఈ అక్షరంతో కలిసి “ద్వాదశి” అవ్వాలి కాబట్టి, ఈ అక్షరం “శి”. “వెరసి” ని “వెరశి” అని ఇవ్వడం మరో క్లూ.
45 జారులని పూజారులుగా మార్చేవి! అదేం కాదు, నన్ను నువ్వు fool చేస్తున్నావు (2) – పూలు. జారులు, పూజారులు మధ్యనున్న తేడా “పూ”లే కదా.

నిలువు
=====.
1 వాయులీన స్వామి ఇంటి ముంగిలి తెరుచునే ఉన్నది (2) – ద్వారం. వెంకటస్వామి నాయుడు గారు ప్రముఖ వాయులీన విద్వాంసులు. వారి ఇంటిపేరు ద్వారం.
2 సగం విరిగిన పన్నుని చూస్తే ఎందుకంత సరద (2) – రద. రదనము అంటే పన్ను. సగం విరిగితే రద మిగిలింది.
3 గమ్ముని టీతో సరళంగా mix చేస్తే గం..మత్తుగానే ఉంటుంది (3) – గంజాయి. గం + చాయి = గంజాయి. “చా” సరళంగా మారి “జా” అయ్యింది.
4 సరిగా చేస్తే ఇది చేతికి బలాన్నిస్తుంది, ఒంటికి కూడా (4) – కసరత్తు. దీన్ని కొంచెం మారిస్తే కర సత్తు. కర – చెయ్యి. సత్తు బలం
5 తనంత వేగంగా కూలి ఇంకెవరిస్తారు ? (3) – వేతనం
6 అక్రమార్జన (4) – ఆర్జన అంటే సంపాదన. అది “అక్రమం” అంటే క్రమం తప్పి పానదసం అయ్యింది.
7 బేసిగ్గా సిగ్గు జారుకుంది. దానికంత హడలెందుకు? (3) – బేజారు అంటే హడలు.
10 ఇరువరముల ఎర్రని కవి (6) – వరవర రావు. ప్రముఖ విప్లవ కవి.
12 అజాతశత్రువు రహస్యంగా ఇంగ్లీషులో రమ్మంటున్నాడు (4) – “కం”కుభట్టు. అజ్ఞాతవాసంలో ధర్మరాజు పేరు.
14 సంతోషంతో ఆ నూనె పైకి చిమ్ముకొచ్చింది (4) – ఆముదము కిందనుంచి పైకి. ముదము అంటే సంతోషమే కదా.
16 యముని వీడిన దున్నపోతు (2) – లులాయము అంటే దున్నపోతు. అది “యము”ని వీడిపోతే మిగిలేది “లులా”.
19 వాన రాక తో ప్రవహించే ఏరు (2) – వాక అంటే ఏరు. “వా”నరా“క”లో ఉన్నది వాక.
21 మొసలి సూరీడుని మింగితే మీకెందుకా సంబరం? (3, 4) – మకర సంక్రమణం. సూర్యుడు మకర (అంటే మొసలి) రాశిలోకి ప్రవేశించే సమయం.
22 ఉత్త కంగారులో కొట్టిన బంతి చెల్లాచెదరైన చిత్రం భలేగా ఉంది! (2, 3, 2) – కొత్తబంగారులోకం. Perfect anagram కాకపోయినా, ఆ వాక్యంలో దాగున్న చిత్రం.
24 కోర్టున్నది వాదాలకే కాదు, వీటికోసం కూడా! (3) – దావాలు.
25 45 అడ్డంలోదే తంతాం అంటోంది (3) – 45 అడ్డంలోది పువ్వు. లతాంతం అన్నా పువ్వే.
27 చీమ మింగిన చిన్న గుడ్డ ముక్క (3) – పిపీలికం అంటే చీమ. అందులో ఉన్న చిన్న గుడ్డ ముక్క పీలిక.
28 ఇంత శిశిరంలోనూ ఈ ముసలోడికి సలి లేదేంటి సెప్మా! (2) – ముదుసలి అంటే ముసలోడు. “సలి” లేకపోతే మిగిలేదు “ముదు”.
30 మ“ధుర”ము మ“ధుర”ము ఈ బరువు! (2) – ధుర అంటే బరువు.
31 “క ఖ గ ఘ ఙ” కాదండీ, ఇదొక బట్టల బీరువా (5) – “క ఖ గ ఘ ఙ” ని కవర్గము అంటారు. కట్టు వర్గము అంటే బట్టల బీరువా.
33 ఈ మరాళములు ఎక్కడైనా కలవా? (2, 3) – కల హంసలు
36 పందెం కట్టడానికి అంత కష్టమా? (2) – బెట్టు అంటే ఇంగ్లీషులో పందెం. తెలుగులో కష్టం అని కూడా అర్థం.
37 శరీరంలో దిగబడిన బాణం (2) – శరం. “శ”రీ“రం” లో ఉన్నాది కదా.
39 42 అడ్డంలో ఉన్నవాటి తిండి ఇదే! (2) – గుడ అంటే బెల్లం. చీమలు బెల్లాన్ని తింటాయి కదా.
40 బాలి వెళితే దొరికే విష్ణు హారమా? (2) – మాలా. వైజయంతి మాలా బాలి ఒకనాటి అందాల తార. విష్ణువు ధరించే హారం వైజయంతి మాల
41 మండే నెమలి (2) – శిఖి. శిఖి అంటే అగ్ని, నెమలి అని రెండర్థాలు.