“మందిమన్నియం” అంటే ప్రజారాజ్యం. ఈ విషయమై తాడేపల్లి లలితాబాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు పుస్తకం రాస్తున్నారు. ఇందులో 700 సూత్రాలున్నాయి. ఈ పుస్తకం ఆరో అధ్యాయంలో ప్రజాస్వామ్యపు స్వభావం గురించి విహంగవీక్షణం చేసారు.
ఇందులో చర్చించిన విషయాలను తాడేపల్లి వారు పొద్దు పాఠకులతో పంచుకుంటున్నారు.
ఈ వ్యాసపు ఐదు భాగాల్లో ఇది నాలుగోది:
సూత్రము – 31 : ప్రజాస్వామ్యము శాంతికాలైకవర్తి.
వృత్తి :
శాంతి యనఁగా రెండు కల్లోలములకు మధ్య నుండు వ్యవధానము. దేశమునందు శాంతిభద్రతలు పూర్తిగా క్షీణించినప్పుడు గాని, యుద్ధముచెలరేఁగినప్పుడు గాని, ఆర్థికముగాఁ బెనుసంక్షోభమునందు మునిఁగినప్పుడు గాని ప్రజాస్వామ్య సూత్రములు పూర్తిగాఁ గాని పాక్షికముగాఁ గానిప్రవర్తింపకపోవచ్చును. అనఁగాఁ బ్రజాస్వామ్యము వలన శాంతి నెలకొనకపోవచ్చును గాని శాంతి వలనఁ బ్రజాస్వామ్యము నెలకొనవచ్చును.
ఐదవ ప్రస్తావనము: ప్రజాస్వామ్యపు మునువలయికలు
సూత్రము – 32 : ప్రజాస్వామ్యమునకు వలసినది.
వృత్తి :
ఇది యధికారసూత్రము. ఇఁకముందు చెప్పఁబోవు పదునైదు సూత్రములకు దీని నన్వయించికొనునది.
సూత్రము – 33 : ఒక యఖండ భూభాగపుఁ బ్రజలయందురాజకీయ ఏకాంగ భావన.
వృత్తి :
రాజకీయ ఏకాంగమనఁగా – నొక్క విధమైన ప్రభుత్వపు టేలుబడిలో నొక్క విధమగు చట్టములకు సుదీర్ఘకాలముపాటు లోఁబడి యున్న చరిత్రగలిగి, తత్కారణముచేఁత మిగత దేశముల కంటెను, రాజ్యముల కంటెను విలక్షణముగా గుఱుతింప శక్యమైన అవిచ్ఛిన్నమైన ఏకాండీ రాజ్యము. తాముఉమ్మడిగా నట్టివారమను భావన గల ప్రజలున్నచోటఁ బ్రజాస్వామ్యమును నెలకొలుపుటకును, నిర్వహించుటకును ఆస్కారము గలదు.
(అ) ఈ సూత్రమున కంతరార్థము – అఖండ రాజకీయ ఏకాంగ భావనయు, సరూప ఏకజాతీయతా భావనయు నొక్కటే యని కాదు.
(ఆ) తామొక సామ్రాజ్యమను భావన రాజకీయ ఏకాంగ భావన కాదు.
(ఇ) ఒకే యాక్రామకుని క్రింద నున్న భూభాగములు రాజకీయ ఏకాంగములని యెంతకాలముగాఁ బ్రచారము సేసినను అవి ఎట్టి పరి స్థితులలోను రాజకీయ ఏకాంగములు కాఁజాలవు.
(ఈ) అఖండ రాజకీయ ఏకాంగ భావనయుఁ బ్రజాసమైక్యమును ఒకటికావు.
(ఉ) అఖండ రాజకీయ ఏకాంగ భావన యున్నంతమాత్రముచేతనే ప్రజాస్వామ్య మేర్పడునట్టి సంభావ్యత హుళక్కి.
సూత్రము – 34 : స్వయం శాసకత్వము.
వృత్తి :
(అ) దీనినే సార్వభౌమాధికారము, సర్వసత్తాకత్వము మొదలయినపేరులతోఁ గొందరు వ్రాఁతరులు వ్యవహరించుచున్నారు. స్వయంశాసకత్వమనఁగా – నంతర్గత పరిపాలన మొదలుకొని విదేశవ్యవహారముల వరకు,మఱియు ధనసంపాదన మొదలుకొని దేశమునందున్న ప్రాకృతిక వనరులమీఁద నేకాధిపత్యము వరకు, నేరస్థులను శిక్షించుట మొదలుకొని శత్రుదేశములను ద్రిప్పికొట్టుట వరకుఁ గల యన్ని విధములైన స్వతంత్రచర్యలకున్నుగల హక్కుస్వామ్యములు. ఇట్టి స్వయంశాసకత్వము రాజకీయ పరిపాలనపరమైన స్వాతంత్య్రము ద్వారానే సాధ్యము.
(ఆ) ఎంత యనవద్యముగా నిర్వహింపఁబడినను, స్వయంశాసకత్వమునకునోఁచికొనక పరాయిదేశపుఁ బ్రభావము నందున్న దేశములో జరుగు నెన్నికలకున్ను మఱియు నవలోడనములకున్ను విశ్వసనీయత హుళక్కి.
సూత్రము – 35 : దేశభాషా ప్రాబల్యము.
వృత్తి :
దేశమునందలి యత్యధిక ప్రజాసామాన్యము తన నిత్యజీవితమునందుఁ బ్రచురముగా వ్యవహరించు భాషలోను, శైలిలోను గాక, తద్భిన్నమైనవానిని విస్తృత పరిపాలనా వసరములకున్ను న్యాయస్థాపనకున్ను వినియోగించు ప్రభుత్వములు ప్రజలచేత నెన్నికైనప్పటికిన్ని అనుష్ఠానమునందుమట్టుకుఁ బ్రబల నిరంకుశ ధోరణి గలవియై ప్రజాపీడనకు యథేచ్ఛగాఁబాల్పడును. ఏల ననఁగాఁ – పరభాషా పాండిత్యము ప్రజలలో నధిక సంఖ్యాకుల కుండదు గనుకను, వారు పరిపాలన విషయముల నాకళించికొనుటకొరకు మధ్యవర్తుల భాష్యములపై నాధారపడు నిమిత్తము తమ ధనమునుసమయమును వెచ్చించుట కిష్టపడరు గనుకను, నంతిమముగాఁ బరిపాలనవిషయములకు స్వచ్ఛందముగా దూర మగుదురు. కావున దేశభాషా వ్యవహారమున్ను సత్పరిపాలనమున్ను వేఱు కావు.
సూత్రము – 36 : శీఘ్ర వాస్తవ సార్వజనిక సమాచార సర్వస్వపుస్వతంత్ర స్వేచ్ఛా సంచయన వినిమయ వ్యవస్థలకు శాసనామోదము.
వృత్తి :
(అ) శీఘ్ర సమాచారము : తెలిసినదానిని జరుగుచున్నదానితోసరి పోల్చికొని చూచి పర్యాలోచించిన మీఁదటనే యే నిర్ణయమైనను దీసికొనుటసాధ్యపడును. కావునఁ బ్రజాభీష్టమును మఱియుఁ బ్రజాశ్రేయో నాణ్యతనుసమాచార లభ్యతయే తీర్చిదిద్దును. ఆ సమాచారము కట్టిటీవలిదైననే యుపకరించును.
(ఆ) వాస్తవ సమాచారము : సమాచారము గాలివార్తలుగాఁ గాని, కింవదంతులుగాఁ గాని, నీలాపనిందలుగాఁ గాని కాక, శాస్త్రీయమైన మరియుబహిరంగమైన సరిచూడ్కికి వలనుపడు విధమున నుండవలెను.
(ఇ) సార్వజనిక సమాచారము : సమాచారము కేవలము ప్రభుత్వము చేతిలోఁ గాని, యెవరో కొందరు పరపతి గల పెద్దమనుషుల చేతిలోఁ గాని,మేధావుల చేతిలోఁ గాని బందీ కాక, యాబాలగోపాలమునకున్ను నందుబాటులో నుండఁదగును.
(ఈ) సమాచార సర్వస్వము : సమాచారమనునది యేదోయొక ప్రత్యేకవిషయమును గూర్చి కాక, యావన్మానవ జీవిత పరిధి నావరించిన సకలసబ్బండు విషయములను గుఱించినదై యుండఁదగును.
(ఉ) స్వతంత్రత యనఁగా – ఇతరుల శక్తిసామర్థ్యముల మీఁదను, వారిసాధన సంపత్తుల మీఁదను నాధారపడకుండుట.
(ఊ) స్వేచ్ఛ యనఁగా – ఇతరుల సంకల్పబలమునకున్ను , వారిచ్చుననుమతులకున్ను లోఁబడకుండుట.
(ఋ) సమాచార సంచయన కార్యకలాపము మఱియు వినిమయము చట్టరీత్యా సంపూర్ణముగాఁ గాని, పాక్షికముగాఁ గాని నిషిద్ధమైనప్పుడు ప్రజాస్వామ్యము పనిచేయదు.
(ౠ) సమాచార వ్యవస్థలు ప్రభుత్వము చేతిలోఁ గీలుబోమ్మలైనప్పుడు ప్రజాస్వామ్యము పనిచేయదు.
(ఎ) సమాచార వ్యవస్థలను కనుగొననట్టివియు, వానిని వాడికొనుటయెరుఁగ నట్టివియు నైన సమాజములయందుఁ బ్రజాస్వామ్యముండదు.
సూత్రము – 37 : సదసద్వివేకము గల జనబాహుళ్యము.
వృత్తి :
దేశపౌరులందరును కనీసము బడిచదువుల వరకైనను గడతేఱి నఒవారై కుటుంబము, మతము, దేశము, రాజకీయము, వృత్తి మొదలగునన్ని విషయములందును బ్రాథమిక పరిజ్ఞానమును సంపాదించినప్పుడువారు ప్రజాస్వామ్యవ్యవస్థను సక్రమముగా వినియోగపఱచికొనఁగలుగుదురు. అట్లే ప్రజాస్వామ్యమునకు వారున్ను లెస్సగా నుపయోగపడుదురు.ఇచ్చట బాహుళ్యమనుటచేఁ – బ్రజలలోఁ గొంద రవివేకులై యున్నను సైఁపవచ్చునని తాత్పర్యము.
సూత్రము – 38 : ఉదార సంస్కృతి సంప్రదాయములు.
వృత్తి :
(అ) ఒక దేశము ప్రజాస్వామ్యమును దన పరిపాలన వ్యవస్థగా నవలంబించుటకు ముందా దేశము నందు మతసంస్కరణములున్ను, సంఘసంస్కరణములున్ను, వైజ్ఞానిక సాంకేతిక పరిశోధన-ఆవిష్కారములున్ను కనీసము రాజకీయ సంస్కరణములైన జరిగిన చరిత్ర యుండవలెను. వీనిలోదేనిని గాని యెఱుఁగని దేశములలోఁ బ్రజాస్వామ్య మేర్పడదు. అథవా, ఏర్పడినను నిలువఁబడదు.
(ఆ) ఉదారత్వమనఁగా – భిన్నాభిప్రాయ మామోదయోగ్యము కాకపోయినను సహించుట, అనమ్మతి కోర్చుట, విభిన్నాభిరుచులను, అలవాట్లనుఈసడించికొనక ఆదరించుట, క్రొత్తభావములను బరిశీలించుటకు సిద్ధముగా నుండుట, వ్యక్తీకరణములను స్వాగతించుట, విమర్శనములను సోపపత్తికములైన ప్రతివిమర్శనముల తోడనే యెదుర్కొనుట, ప్రభుత్వ వ్యవహారములందే కాక, వివిక్త వ్యవహార ములందు సైతము తెఱుపుడుతనము నవలంబించుట, న్యాయ్యమైన పోటి నాహ్వానించుట మొదలయినవి. ఇవి దొరతనమువారు బళ్ళలోఁ బాఠ్యావళి యందు భాగముగాఁ బ్రవేశపెట్టిన పాఠముల వలనఁగాక యా దేశమునందుఁ దరతరములుగా వచ్చుచున్న మత సంస్కృతిసంప్రదాయముల ద్వారమునఁ బ్రజలకు సంక్రమించినచోఁ గడుం గడు లెస్స.
(ఇ) సంస్కృతియనఁగా – ఒక మానవజాతి వందలాది సంవత్సరమలుగాసంపాదించిన జీవితానుభవ మాధారముగాఁ బరస్పర విరుద్ధావసరములనుబరిణతితో సమన్వయించికొనుచు బ్రతుకఁగలిగిన యొక జీవనకళ.
సూత్రము – 39 : యథాపరాధ దండనము.
వృత్తి :
(అ) అనఁగాఁ – దప్పునకుఁ దగిన తప్పనిసరి శిక్ష. నేరస్థులను దగినట్లు సకాలములో శిక్షింపని యెడల ననతికాలములో యావద్ వ్యవస్థయునేరపూరితముగాఁ బరిణమించును. నేరస్థులు స్వయముగా నాయకులగుదురు. అట్లగుటం జేసి ప్రజలు నెమ్మదిగా మందిమన్నియమునందునమ్మిక కోల్పోవుదురు. కనుకఁ బ్రజాస్వామ్య మేర్పడుటకు ముందునుండియే నేరస్థుల పట్ల దయలేని సంస్కృతిదేశమునం దుండవలెను.
సూత్రము – 40 : స్వతంత్ర ప్రజాస్ఛౌుంములు.
వృత్తి :
ప్రజాస్వామ్య మేర్పడుటకు ముందునుండియు దేశములో ననధికారులు నెలకొల్పి నడుపుచున్న స్వచ్ఛందసంస్థలు కొన్ని యుండవలె ను.అట్టివి సంగీత కచ్చేరిలో ప్రధాన వాద్యమునకుఁ బ్రక్కవాద్యముల వలెఁ బ్రజాస్వామ్య గాంధర్వపు శ్రావ్యత నినుమడింపఁజేయును. ప్రభుత్వ మన్నింటఁదానే యయి నడుపు దేశ మునం దెన్నికల వ్యవస్థ యెంత యద్భుతముగానున్నను, అచ్చటఁ బ్రజాస్వామ్యము పాక్షికమే యగును.
