వసంతసుమశేఖరము

 

పద్య కవుల సమ్మేళనం "వసంతసుమశేఖరము" 12 మంది పద్యకవులతో జరిగింది. మార్చి 12 వ తేదీన సంరంభం మొదలై  27వ తేదీ ఆదివారం నాడు రెండు విడతలుగా జరిగిన ప్రత్యక్ష సభతో విజయంతంగా ముగిసింది. అనేక గంటలపాటు రసోల్లాసంగా జరిగిన ఈ సభలో కింది కవులు, రసజ్ఞులు పాల్గొన్నారు.

సంచాలకుడు: రవి

పాల్గొన్న కవులు:

1.     భైరవభట్ల కామేశ్వరరావు

2.     లంకా గిరిధర్

3.     రాఘవ

4.     సనత్‌శ్రీపతి

5.     కంది శంకరయ్య

6.     మిస్సన్న

7.     వసంత్ కిషోర్

8.     నచకి

9.     గన్నవరపు నరసింహమూర్తి

10.   పుష్యం

11.   విశ్వామిత్ర

12.   చదువరి

ప్రేక్షకులు:

1.    రాకేశ్వరుఁడు

2.    కోడిహళ్ళి మురళీమోహన్

3.    జ్యోతి

ఈ యేడాది కవులపై సంధించిన సమస్యాబాణాలు

 

సమస్యలు:

 

• సంజ్ఞను చేయ పార్వతియె చక్కగ రావణుఁ జేరె నుద్ధతిన్.
• రామా యన బూతు మాట యనుచున్ కాంతామణుల్ తిట్టిరే?
• మీసాలే స్త్రీకి సొబగు మీరేమన్నన్.
• వరుసలు జూడఁగా మధురవాణి గిరీశము కూఁతురౌఁ గదా!
• ఫస్ట్ క్లాసున పయన మయ్యె భామా మణితో
• ప్రసవింతురు బావగారు పదిదినములలోన్.
• ధృఢసత్వంబునఁ జీమ తుమ్మెనహహా! దిగ్ధంతులల్లాడగన్.
• భాస్కరునకు సీత ధర్మపత్నిగ నొప్పెన్..
• మూడును మూడు మూడు మఱి మూడును మూడును మూడు మూడుగన్
• వజ్రము చీలిపోయినది వారిజ పత్రము సోకినంతటన్
• విస్ఫోటంబున దైవ శక్తి వెలుగున్ విద్వన్మనోజ్ఞంబుగా
• శివుని గుణ గణనమున చెడు గుణము కలుగున్ (అతివినయ వృత్తము న  న  న  న  న  స – యతి ౧౧వ అక్షరము)
• ఆంధ్ర భారతకర్తయౌ నల్లసాని.
• హత్యా ప్రయత్నమున స్తుత్యుం డయెన్ దురితు డత్యుత్తముం డనఁబడెన్. (అశ్వధాటి)
• కుక్కలు నక్క లేనుఁగులు కోఁతులు పందులు కొండమ్రుచ్చులున్.

 

దత్త పదులు.

 

1 వీరణము    తోరణము     ధారణము    ప్రేరణము.

ఉత్పల మాలలో ఆధునిక కవుల కవితాసక్తి వర్ణనము.

2) గోలకొండ, పూలదండ, కందిగుండ, కొత్తకుండ –

రామాయణార్థంలో

3) గాడిద     బూడిద      ఆడది     బోడిది.

ఖర వైభవ వర్ణనము.

4) సంజీవకరణి, విశల్యకరణి, సంధానకరణి, సౌవర్ణకరణి –

భాను స్తుతి

5) చరణము – తరుణము – భరణము  – వరణము.

భారత కథాంశము.

6) రవీనా, కరీన, కంగనా, కతిరినా –

దుర్గా స్తుతి

7) మందార, తామర, చేమంతి, జాజి –

సైన్సు ప్రగతి

8) చిరు, అల్లు, బన్ని, చరణ్

కుటుంబ జీవితం

 

వర్ణనలు (అధికపక్షం మూడు పద్యాలు)

1) ఐటీ (సాఫ్ట్వేరు) మేనేజరు నరకానికి వెళితే, అతనికీ యమునికీ మధ్య సంభాషణ

2) ప్రవరాఖ్యుని స్థానంలో శ్రీకృష్ణుడు లేదా మరో దక్షిణనాయకుడు ఉంటే, వరూధినికి "ప్రాంచద్భూషణ బాహుమూల రుచితో…" పద్యానికి మారుగా మరే సమాధానం/సన్నివేశం లభించి ఉండేది ఊహించి వ్రాయండి.

3) ఒక నడివయస్కుడు సినిమా టిక్కెట్ల క్యూలో నించుని ఉండగా ఒక నిండు జవ్వని రెండు టిక్కెట్లు కావాలని అడిగింది. ఆయన తబ్బిబ్బు పడి తన డబ్బుతోనే కొనిపెట్టాడు. చివరికి ఆ పిల్ల "థేంక్యూ అంకుల్" అని తన బాయ్ ఫ్రెండుతో లోపలికెళ్ళిపోయింది.

 

ఛాయాచిత్ర వర్ణన:

 

http://www.ravivarma.org/plog-content/images/raja-ravi-varma-paintings/mythological-characters/raja_ravi_varma_paintings_draupadi_carrying_milk_honey.jpg

 

http://www.ravivarma.org/plog-content/images/raja-ravi-varma-paintings/peoples-and-portraits/raja_ravi_varma_24.jpg

 

అనువాదం:

Rabindranath Tagore

 

THE FIRST JASMINES – Crescent Moon

AH, these jasmines, these white jasmines!

I seem to remember the first day when I filled my hands with these jasmines, these white jasmines.

I have loved the sunlight, the sky and the green earth;

I have heard the liquid murmur of the river through the darkness of midnight;

Autumn sunsets have come to me at the bend of a road in the lonely waste, like a bride raising her veil to accept her lover.

Yet my memory is still sweet with the first white jasmines that I held in my hand when I was a child.

Many a glad day has come in my life, and I have laughed with merrymakers on festival nights.

On grey mornings of rain I have crooned many an idle song.

I have worn round my neck the evening wreath of bakulas woven by the hand of love.

Yet my heart is sweet with the memory of the first fresh jasmines that filled my hands when I was a child.

 

Passing Breeze – Gitanjali

Yes, I know, this is nothing but thy love,

O beloved of my heart—this golden light that dances upon the leaves,

these idle clouds sailing across the sky,

this passing breeze leaving its coolness upon my forehead.

The morning light has flooded my eyes—this is thy message to my heart.

Thy face is bent from above, thy eyes look down on my eyes,

and my heart has touched thy feet.

 

సుభాషితమ్:

 

వ్యతిషజతి పదార్థాననన్తరః కో2పి హేతుః

నఖలు బహిరుపాధీన్ ప్రీతయః సంశ్రయన్తే

వికసతిహి పతఙ్గస్యోదయే పుణ్డరీకం

ద్రవతిచ హిమరశ్మావుద్గమే చన్ద్రకాన్తః ||

 

అన్తరః కో2పి హేతుః – నిగూఢమైన కారణమేదో

పదార్థాన్ – వస్తువులను

వ్యతిషజతి – కలుపుతుంది.

 

ప్రీతయః – ఇష్టములు

బహిరుపాధీన్ – భౌతికమైన ఉపాధులను

న సంశ్రయన్తే – ఆశ్రయించి ఉండవు

ఖలు – కదా.

 

పతఙ్గస్య ఉదయే – సూర్యుడు ఉదయించగానే

పుణ్డరీకం – పద్మము

వికసతి హి – వికసిస్తుంది కదా.

హిమరశ్మౌ ఉద్గమే – చంద్రుడు రాగానే

చన్ద్రకాన్తః – చంద్రకాంత శిల

ద్రవతి చ – ద్రవిస్తుంది కూడా.

 

కాళిదాసవిరచిత కుమారసంభవం నుండి హిమాలయవర్ణన

(క్రింది వర్ణనల నుండి అన్నిటిని కాక కొన్నిటిని మాత్రమే కూడా సభ్యులు స్వీకరించవచ్చు. రెండుమూడు వర్ణనలను గుదిగుచ్చి ఒకే పద్యంలో కూర్చవచ్చు)

 

అనన్తరత్నప్రభవస్య యస్య

హిమం న సౌభాగ్యవిలోపి జాతమ్

ఏకో హి దోషో గుణసన్నిపాతే

నిమజ్జతీన్దోః కిరణేష్వివాఙ్కః ||

 

అనన్తరత్నప్రభవస్య – అనంతమైన రత్నములకు పుట్టినిల్లైన

యస్య – (ఎవనికైతే) వానికి (హిమవంతునకు)

హిమం – మంచు

సౌభాగ్యవిలోపి – సౌందర్యమును పోగొట్టునదిగా (తగ్గించునదిగా)

న జాతమ్ – కాలేదు.

గుణసన్నిపాతే – అనేక సద్గుణముల సముదాయములో

ఏకో హి దోషః – ఒకే ఒక్క దోషము (ఉన్ననూ)

ఇందోః కిరణేషు – చంద్రుని కిరణములలోని

అఙ్కః ఇవ – మచ్చ వలె

నిమజ్జతి – మునిగిపోవును (అగుపించదు) ||

 

యశ్చాప్సరోవిభ్రమమణ్డనానాం

సంపాదయిత్రీం శిఖరైర్భిభర్తి

బలాహకచ్ఛేదవిభక్తరాగా

మకాలసన్ధ్యామివ ధాతుమత్తామ్ ||

 

యః – ఎవడైతే (అతడు / హిమవంతుడు)

అప్సరోవిభ్రమ మణ్డనానామ్ – అప్సరసలకు విలాససంబంధమైన/తొందరపడి చేసుకొన్నట్టి అలంకారములను  (తొందరపడి ఒక కోయిల ముందే కూసినట్టు)

సంపాదయిత్రీం – పొందచేయుచున్నట్టి

బలాహచ్ఛేద విభక్త రాగామ్ – మబ్బు తునకల (-లో ప్రతిబింబించుచూ, వాని-) చేత విడగొట్టబడిన రంగులు కలిగిన

ధాతుమత్తామ్ – గైరికాది ధాతువుల సంపదను

అకాలసన్ధ్యామివ – అకాల సంధ్యను వలె

శిఖరైః – శిఖరములచేత

బిభర్తి – కలిగి యున్నాడు (డో).

 

హిమవంతుని శిఖరాలపైన గైరికాది ధాతువులున్నాయి. అవి రంగురంగులుగా ఉంటాయి. వాటి రంగులు మబ్బుతునకలమీద పడి వేర్వేరుగా ప్రకాశిస్తున్నాయి. అది అకాల సంధ్యలాగా ఉన్నది. ఆ కాంతులని చూసి, సంధ్యాకాలం వచ్చేసిందని మోసపోయిన అప్సర స్త్రీలు తొందరపడుతూ అలంకారాలు చేసుకుంటూ ఉంటారు.

 

యః పూరయన్కీచకరన్ధ్రభాగాన్

దరీముఖోత్థేన సమీరణేన

ఉద్గాస్యతామిచ్ఛతి కిన్నరాణామ్

తానప్రదాయిత్వమివోపగన్తుమ్ ||

 

యః – ఎవడైతే (అతడు / హిమవంతుడు)

కీచకరన్ధ్రభాగాన్ – వెదుళ్ళ యొక్క రంధ్రములను

దరీముఖోత్థేన – తన గుహ అను నోటినుండి వెలువడిన

సమీరణేన – గాలిచేత

పూరయన్ – పూరించుచూ

ఉద్గాస్యతామ్ – ఎలుగెత్తి పాడుచున్న

కిన్నరాణామ్ – కిన్నరులకు

తాన ప్రదాయిత్వమ్ ఉపగన్తుమ్ – తానమును సమకూర్చుటకు

ఇచ్ఛతి ఇవ – కోరుచున్నట్లు (ప్రయత్నించుచున్నట్లు) ఉన్నాడు (డో).

 

లాఙ్గూలవిక్షేప విసర్పిశోభై

రితస్తతశ్చన్ద్రమరీచిగౌరై

ర్యసార్థయుక్తం గిరిరాజశబ్దం

కుర్వన్తి వాలవ్యజనైశ్చమర్యః ||

 

చమర్యః – చమరీ మృగములు

చన్ద్రమరీచిగౌరైః  – చంద్రకిరణములవలె తెల్లగా ఉన్న

ఇతః తతః – ఇటూ అటూ

లాఙ్గూలవిక్షేప విసర్పిశోభైః – తోకలను ఊపుటచేత ప్రసరించుచున్న కాంతులచేత

వాలవ్యజనైః – తోకలవిసనకర్రలచేత (చామరములచేత)

యస్య – ఎవనియొక్క

గిరిరాజశబ్దం – గిరిరాజు అను బిరుదును

అర్థయుక్తం – అర్థవంతముగా

కుర్వన్తి – చేయుచున్నవో.

 

సప్తర్షిహస్తావచితావశేషా

ణ్యధో వివస్వాన్పరివర్తమానః

పద్మాని యస్యాగ్రసరోరుహాణి

ప్రబోధయత్యూర్ధ్వముఖైర్మయూఖైః ||

 

యస్య – ఎవనియొక్క

అగ్ర సరోరుహాణి – శిఖరములపైనున్న సరస్సులలో పుట్టిన

సప్తర్షిహస్త అవచిత అవశేషాణి – సప్తర్షులు స్వయంగా తమ చేతులతో కోయగా మిగిలిన

పద్మాని – పద్మములను

వివస్వాన్ – సూర్యుడు

అధః – కింద

పరివర్తమానః – తిరుగుచున్నవాడై ( ఆ పర్వత శిఖరములకన్నా కింద ఉదయించినవాడై)

ఊర్ధ్వముఖైః మయూఖైః – ఊర్ధ్వముఖంగా/పైకి ప్రసరించిన కిరణములచేత

ప్రబోధయతి – నిద్రలేపుచున్నాడు / వికసింపచేయుచున్నాడు.
————————————————-

 

కవి సమ్మేళనాల విశేషాలు నేటితో మొదలయ్యే రాబోవు వ్యాసాల్లో చదవండి.