మార్చి గడి వివరణలు

– కొవ్వలి సత్యసాయి

మార్చి నెల గడి కష్టంగా ఉందని చాలామంది అభిప్రాయం వెలిబుచ్చారు. ఈ అభిప్రాయానికి ఒక కారణం చాలా పదాలు jumble అవడం (కొత్తపాళీ గారి ఉవాచ). మొత్తం తొమ్మిది పూరణలు వచ్చాయి. ఎవ్వరూ పూర్తిగా సరిగా నింపలేదు. కేవలం 3 తప్పులతో నింపిన వారు కొత్తపాళీ గారు, శ్రీకాంత్ గార్లు. నింపిన వారందరికీ అభినందనలు.

వివరణలు

అడ్డం –
1. వంద ఈపర్వతంమీద నుండి ఈయన లంఘించాడు – రాంబంటుకదా, హిందీ అంకెలొచ్చు మరి.
సౌగంధమాదనపర్వతంనుండి. రాంబంటు అనగానే హనుమంతుడు, ఆయన లంఘించిన గంధమాదనపర్వతం గుర్తుకు వస్తాయి.. హిందీ అంకెలొచ్చు అనడం వల్ల వంద ని హిందీలో మార్చమని సంకేతం.
11. దీనర్ధం వాక్ అని కాదు- ప్రవర్తన అని
నడత. వాక్ అంటే నడక. ప్రవర్తన అంటే అలాగే అనిపించే నడత.
12. ర గుణింతం వల్లేయండి – అన్నీ అక్కర్లే- ఓ మూడు చాలు- రారమ్మంటే వచ్చేస్తాయి
రిరరార.
13. తిండికి ద్వందం- అమ్మో ఇంత వెనకముందులాడాలా
లుతిప్ప. తిండీ తిప్పలు ద్వంద్వాలు. అక్షరాలు ముందూవెనుకలోడాయి కదా!
14. చాలా. సంకీర్తనాచార్యుడా! హరినామం ఇంత ఆనందకరమా!
కడు. హరినామమే కడు ఆనందకరము అన్న కీర్తన ఆధారం.
16. మోహనంగా ఆరోహిస్తేనే కరక్టుగా పోగలమా?
సరిగపద. మోహనరాగం ఆరోహణలో వచ్చే స్వరాలు.
18. హృదయంలో ఉండాల్సిన చిల్లులేదే? దడ ఎలా వస్తోంది?. ఎందుకైనా మంచిది, వెనక్కి తిప్పి పడుకోపెట్టండి.
డదడెగు. చిల్లు పూర్ణానుసారం (0). గుండెదడ లో 0 తీసేసి తిరగేయమని సూచన.
21. వేరే గతెవ్వరని 23 లోని శాస్త్రిగారు ఆనందంగా భైరవి అమ్మనడగడానికి చివరాఖరికి ఓమెట్టు నిలువుగా కూడా దిగాడు.
మరివేరేది. మరివేరేగతి ఎవ్వరమ్మా అన్న శ్యామశాస్త్రిగారి ఆనందభైరవి కృతి ఆధారం. మెట్టునిలువుగా దిగడంఅన్నది మరివేరేగ తర్వాత నిలువు వరుస లో ది కింద క్కు వస్తుందని సూచన. గతి బదులు దిక్కు అని 26 అడ్డం కోసం మార్చడాన్ని క్షమించాలి.
24. 23ల్ని ధరిస్తాడు సరే. చివరలో బట్టలు సరిగావేసుకోలేదేంటో!
దిగంబడురు. 23 లో పదం దిక్కు. వాటిని బట్టలుగా వేసుకునేవాడు దిగంబరుడు. చివరలో బట్టలు సరిగా వేసుకోలేదంటే చివరి అక్షరాలు అటూనిటూ అయ్యాయని.
25. ఈనాస్తికముని ధర్మవరపు సుబ్రహ్యణ్యం కొడుకుగా తనపేరు పొడి అక్షరాలతో ఇలాగే రాసుకునేవాడేమో కదా!
ధచా. నాస్తిక ముని చార్వాకుడు. ఆయన ధర్మవరపు సుబ్రహ్యణ్యం కొడుకయితే ధర్మవరపు చార్వాకుడవుతాడుకదా.
26. 23 నిలువుని ఓచూపు చూడండి. గడన్నాకా కాస్త రైమింగుండాలి. గుడ్లక్.
లుక్కు. 23 నిలువు దిక్కుకి రైమింగు లుక్కు. గుడ్లక్ లుక్కుకి చిన్న హింట్.
27. పెద్ద దూరంలో లేదు. కానీ దారి అస్తవ్యస్తం.
గ్గరద. దూరంగా లేనిది దగ్గర. అస్తవ్యస్తం కదా – అందుకే ఇలా.
28. పేరులో ఈశ్వరుడున్నాడు కానీ ఆగర్భశ్రీమంతుడు. అందుకే దాక్కున్నాడు.
గుహ్యకేశ్వరుడు – కుబేరుడి ఇంకో పేరు.
30. తెలుగులో బ్లాగే వాళ్ళకి చవకగా దొరికిన పెన్నిధి. దీనికోసం ఎన్నివరహాలైనా ఇవ్వచ్చు.
బరహా మనందరికీ తెలిసిన మృదులాంత్రమే.
32. దాసీపుత్రుడు కాబట్టి వెనుతిరిగాల్సివచ్చింది. లేకపోతే ఈయనలా నీతికి నిలిచినవాడు మనభారతంలో ఎవరున్నారు
డురుదువి. తిరగేస్తే విదురుడు.
35. అన్నమయ్య మళ్ళీ ఈరోజుల్లో పుడితే …. బతుకు నాటకం ….అన్న పాటని రీమిక్స్ చేసి ఇలా పాడేవాడేమో
నానాటి బతుకు నాటకము అన్న పాటని నానాటి లైఫు అని పాండేవాడని ఊహ.
38. మెల్లగా నడిస్తే ఇలానే అంటారు. కానీ తిన్నగా నడవాలనేం లేదుగా.
మెల్లగా నడిస్తే పెండ్లినడక అంటారు. తిన్నగా లేదు కాబట్టి … పెండ్లికడన
40. కొళాయి దొంగ కాదు. పాపం దొరే. రొంబ మంచోడు.
కొళాయిని నల్లా అంటారుకదా.దొంగకాదు కదా అందుకని .. నల్లాదొర.
41. మంచి లుక్సున్న ఈపాప వాడే సబ్బేంటో?
లక్సు – లుక్సు తో రైమింగని సూచన.
42. కన్నీరే. కింద పడి చెదిరిపోయినట్లున్నాయి.
కన్నీరుకింకో పేరు అశ్రము. చెదిరిందికాబట్టి ముఅశ్ర.
44. గొంతులోంచి పందికూతా? గోంగూర ఏం కాదూ? ఏదైనా విక్స్ బిళ్ళ పోగొడ్తుందిలెండి.
గురగుర. అంటే పందికూత అని అర్ధం. సందర్భాన్ని బట్టి తిరగేసి రాయాలి. లోంచి అని అనడం దీనికి రవంత సూచన.
47. కోరికలే బాబూ! ఈ ఏంకర్లు వత్తులు పలక్క పోతే నాతప్పా. ఏంటీ.. ఈమధ్య అక్షరాలు కూడా గజిబిజి చేస్తున్నారా
కోరికలే అంటే వాంఛలు. వత్తులు లేకుండా, అక్షరాలు గజిబిజి చేసి రాస్తే లేవాంచ.
49. రిన్ ఏడ్ లో అన్నిటికీ పౄఫ్లడిగే ఆయన పంజాబీ ఏడ్ లో ఇలాగే అంటాడు. వాళ్ళు సపోర్ట్ ని స్పోర్ట్ అనడం వినలేదా.
పంజాబీలు ఉచ్ఛారణలో మొదటి రెండక్షరాలు కలిపేస్తారు. ఋజువుని ర్జువు అని పలకగలరు.
50. ఆవీనగానే వచ్చేవాటిని దూడకివ్వకుండా జున్ను చేసుకుని తినేయడమే? తప్పుఁగాదూ.
ముఱ్ఱుబాఁలు
51. తెలుగుమాష్టర్లు మన చిన్నప్పుడు తప్పనిసరిగా డిక్టేషన్ లో వ్రాయించిన పదం. అంత సేనేమీలేదా. ఇంతాచేస్తే విష్ణుమూర్తికింకో పేరేనా.
విష్వక్సేనుడు. ఈపదాన్ని చిన్నప్పుడు తరచూ తెలుగు డిక్టేషన్లో రాయించేవారు.

నిలువు –
1. మొదటి అక్షరం సరిగా రాసుంటే వశిష్ఠ, పరాశర, నారదుల సరసన ఉండాల్సిన వాడే పాపం.
పరమేశ, వశిష్ఠ, పరాశర, నారద,శౌనక, శుక, సురపతి,గౌతమ, లంబోదర,సనకాదులు … అని సీతమ్మమాయమ్మ కృతిలో వస్తుంది. శౌ బదులు సౌ అని రాయాలిక్కడ.
2. వెనకా ముందు అయిపోయాడుకానీ, వీడు మహా శూరుడే. అందుకేనేమో ఎల్లారీశ్వరి ….. సోగ్గాడివంటా అని వణుకుతూ పాడింది
గండడుడగంర. గండరగండడు సోగ్గాడివంటా అన్న ఎల్లారీశ్వరి పాట గుర్తుండే ఉంటుందిగా.
3. అట్లే అవుగాక అనే దేవతలు కిందనుండే దీవించగలరు.
తధా తిరగేసి రాయాలి. తధాస్తు దేవతలు అట్లే అవుగాక అనికదా దీవిస్తారు.
4. – – ని తెలుసుకుంటిని, Miss.త్రిపుర ని తెలుసుకుంటిని అని తెగ సంబరపడిపోయాడా త్యాగయ్య – ఇంతకీ ఒడ్డుకు చేరాడో లేదో
దారిని తెలుసుకుంటిని, త్రిపురసుందరిని తెలుసుకుంటిని అని కదా త్యాగయ్యగారి కృతి.
5. ఈ అంబ సరసమాంబ కాదు. ఆమాటకొస్తే ఎనీ రసం నల్. అందుకే చిక్కి సగమైంది
నరస. న కారం లేకపోవడాన్ని కదా సూచించేది.
6. చిట్ ఫండ్ మురారి డబ్బులు తీసుకొని పారిపోతే అయ్యేది ఇదే.
పరారి.
7. ఎంత స్వరగాంధర్వుడైతే మాత్రం గా,మ,ధ అని సాగదీసి బిరుదిచ్చుకోవాలా. దాని కన్నా ‘శ’ ని ‘స’ అని సరిగ్గా పలకడం నేర్వచ్చుగా.
స్వరగాంధర్వ అని కాక శ్వరగామధర్వ అని రాయాలి. సందర్భాన్ని బట్టి ర్వరగామధశ్వ అని వస్తుంది.
8. విష్ణుని పొగిడేవైతే మాత్రం తలక్రిందులై, అస్తవ్యస్తమై పోవాలా? ఇవేం ప్రామాణికాలసలు.
ములుదవే, విష్ణుని పొగడెడి వేదమ్ములు అన్న భావములోన బాహ్యమునందును అనే అన్నమయ్య కీర్తనలోని వాక్యం దీనికి ఆధారం.
9. మీకు పొగడ్తంటే ఇష్టం ఉండదుటగా. అందుకే తెలియకుండా మధ్యలో సున్నా పెట్టేం
నుతి అంటే పొగడ్త. సున్నా పెట్టాం కాబట్టి నుంతి అని రాయాలి.
10. మిలిటరీ వాళ్ళ జుట్టుకత్తిరించుకునే పద్ధతిదీ పేరే
డిప్ప కటింగని పేరు వినలేదా
15. ఎవడైనా దీనెడు అన్నం తినగలడా? భీముడేమో!
బండెడు.
17. సేవకుడేంకాదు. పరిశీలించగల చారుడు.
పరిచారుడు. పరిచారకుడు అంటే సేవకుడు.
19. అలా బాదేస్తే, వెనకనుండి నత్తివాడినోట్లో కూడా బదనామైపోతాం.
దబదబా బాదడం అంటారు కదా.
20. ముత్తుస్వామి గురూజీ. మీ అంకితముద్ర మొహంలో వంకరేంటి సార్
ముత్తుస్వామి దీక్షితులుగారి ముద్ర గురుగుహ. మొహం కలిపితే గురుగుహానన. సమాధానం – గురుగుహానాన
22. ఇంగ్లీషు కిరణం. బహువచనం వేరేభాష.
రే(ray)లు.
23. శ్యామశాస్త్రిగారు 21 అడ్డంలోంచే ఈదిశ కనిపెట్టేశారు
దిక్కు. మరివేరే దిక్కెవరని కదా ఆయన రాసింది.
24. పెద్దనగలవాళ్ళని దీంతో పోలుస్తారు. అలా అని ఈఏనుగు దిక్కులేనిదేంకాదు.
దిగ్గజం
29. నిలువులోని చిట్ ఫండ్ ఓనర్ ని తలక్రిందులుగా సాగదీస్తే ఇలాగే తెలుగువాడై పోతాడు.. డుమువులు ప్రథమా విభక్తి.
డురుహరము. 6 నిలువులోని ఓనరు మురారి.
31. భయపడొద్దు అని చెప్పడానికి ఇంత కిందా మీదా అయిపోవాలా – హిందీ రాకపోతే కదా
డనార. హిందీలో డరనా అంటే భయపడొద్దు అని కదా.
33. విష్ణుమూర్తే. ముందే విష్టా ఉన్నవాడు. తర్వాతే చెవి ఉన్నవాడు.
విష్టరశ్రవుడు అంటే విష్ణుమూర్తి.
34. జూ. వేణుమాధవ్ హోటల్ సర్వరైతే మినప పప్పూ, బియ్యంతో చేసిన కుడుముని ఇలాగే అంటాడు
ఆకుడుముని ఇడ్లీ అని మనం అంటాం. ఇడ్లీని ఈడ్లి అని అంటాడు వేణుమాధవ్.
36. విండోస్ కి ఉచితప్రత్యామ్నాయంకదా అని ఎక్కువగా వాడితే అజీర్తి చేస్తుంది. ఈ హోమియో మందేసుకోవాల్సి ఉంటుంది. అబద్దం కాదు.
విండోస్ కి ఉచితప్రత్యామ్నాయం లైనక్సు. అజీర్ణానికి వాడే హోమియో మందు నక్సు వాం (short form for Nux vomica)
37. క్వార్టర్ కాదు. హాఫ్ కూడా కాదా, ఉహుఁ . అలా ఎలా సరిపెట్టుకుంటాం.
ఫుల్లా. ఈరెండూ కాకపోతే ఇక ఫుల్లే కదా.
38. పెద్దన గారి కాలికి తొడిగారట. శూరత్వం లేకపోయినా కూడానా?
పెండేరం. గండడు అంటే శూరుడు. పెద్దనగారికి తొడిగింది గండపెండేరం. గండ లేకుండా రాస్తే సరి.
39. గాంధీగారి పెళ్ళమైతే మాత్రం రవంత అచ్చుతప్పు రాయకూడదా
కస్తూరబా. కస్తూరిబా అని కదా రాయాలి – అందుకే చిన్న తప్పు అని హింటు.
41. మిల్కెందుకూ .. శీర్షాసనానికా
లలేపా. మిల్కెందుకూ — పాలేల. శీర్షాసనం అంటే తిరగేయడమే కదా.
43. పాండవమధ్యముడైనా సరే 64 గళ్ళ గుర్రమెక్కితే ఇలాగే గెంతాలి మరి- కిందకీ, పక్కకి…… కిందకీ, పక్కకి,,… చల్ చల్…
చదరంగంలో గుర్రం రెండుగళ్ళు కిందకీ ఒక గడి పక్కకీ వెళ్తుంది. పాండవమధ్యముడు అర్జునుడు. అర్జును పైనించి కిందకి రాసి పక్కనున్న 51 అడ్డం – విష్వక్సేనుడు లోని డు తో కలిసి చదవండి.
45. నిద్రలో చాలామందికి వచ్చేదే – నేనేమన్నానని అదో గా చూస్తున్నారు
గుర్రు. గుర్రుగా చూడ్డం అంటే తెలుసుగా
46. దురదా… నిక్కరు తిరగేసి వేసుకుంటే రాదామరి.
లాగు తిరగేసుకుంటే గులా
48. తక్కువైనా సరే ఉప్పు కావాలనడగొద్దు. రాత్రి కదా. ఇంకోలా అడుగు.
చవి. రాత్రి పూట ఉప్పు అనకూడదంటారు కదా.